شهر شیراز علاوه بر داشتن مکان های تاریخی و زیارتی، باغ های بسیار زیبایی نیز در دل خود جای داده است. باغ عفیف آباد، باغ دلگشا، باغ جهان نما همه و همه از باغ های زیبا و دیدنی این شهر به شمار می روند؛ اما باغ ارم، جایگاه ویژه ای دارد و از محبوبیت بیشتری بین مردم شیراز و گردشگران برخوردار است. باغ ارم نمونه ای از یک باغ- کوشک محسوب می شود. علاوه بر کوشک اصلی عهد قاجار که هسته مرکزی این باغ را تشکیل می دهد؛ سروناز های بلند و کهن، زیبایی و دلبری باغ ارم را دوچندان کرده اند.
بنیان گذار این باغ و همچنین تاریخ ساخت این باغ مشخص نیست. اما در سفرنامه ها از قرن دهم و یازدهم به باغ ارم اشاره شده است، از این رو گمان می شود که این باغ حداقل از قرن دهم پا بر جا بوده است. جهانگردان از دوران صفوی، باغ ارم را آباد و با شکوه توصیف می کردند ولی نکته مهم تر سیر تاریخی این باغ است؛ باغ ارم در دوران سلجوقیان و آل اینجو نیز وجود داشته و کریم خان زند در دوران سلطنت خود، آن را مرمت کرده و آباد نگه داشته است.
در اواخر دوره زندیه، باغ ارم شیراز در اختیار خان‌های ایل قشقایی بود. بنای اصلی آن توسط اولین ایلخان قشقایی و پسرش محمدقلی خان، در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد.
در دوره سلطنت ناصرالدین شاه، حاج نصیرالملک شیرازی این باغ را خریداری می کند و عمارتی را در آن براساس بنای اصلی باغ و به جای آن می سازد که همان بنایی است که هم اکنون در باغ ارم وجود دارد؛ حاج محمدحسن خان یکی از معروف ترین معماران شیراز این عمارت را طراحی کرده است. عمارت اصلی باغ ارم، عمارتی سه طبقه است که در بالای بلندی شیب باغ قرار دارد. این عمارت با دو ستون با شکوه که با الهام از ستون‌های تخت جمشید ساخته شده اند و همچنین طاق های دایره ای خود شناخته می شود.
عمارت باغ یکی از شاخص ترین عمارت های دوران قاجار به شمار می رود چرا که نقاشی‌ها، گچبری‌ها، حجاری ها و کاشیکاری‌های منحصر به فردی دارد. می توان گفت این عمارت نیز مانند سایر عمارت های قجری با الهام از سبک معماری دوران زندیه و صفویه ساخته شده است. درست در پیشانی بنا یک تابلو و دو طاق دایره ای قرار گرفته که در کل سه هلال متصل به هم را تشکیل می دهند و صحنه هایی از شاهنامه و نبرد های شاهان قاجار را به نمایش می گذارد.
در کل می توان گفت عمارت باغ ارم از نظر نقاشی های رنگ روغن، در های چوبی نفیس و منبت کاری‌های روی آن، پنجره های آهنی مشبک، ازاره سنگی بنا، مقرنس‌ها و گچ بری و کاشیکاری های نما، پیشانی عمارت و ستون‌های سنگی آن از نمونه های قابل توجه هنری دوره قاجار به شمار می رود.
باغ ارم شیراز از املاک خاندان قوامی شیراز بوده که در دوران پهلوی مصادره شده و سپس مدتی بعد به دانشگاه شیراز واگذار شد و هم اکنون نیز در اختیار دانشگاه شیراز است.
باغ ارم شیراز با مساحتی بیش از 110380 متر مربع در 14 آبان سال 1353 به ثبت ملی رسیده است. این باغ همچنین در سی و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در تاریخ ششم تیرماه سال 1390، در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
.jpg)
_01.jpeg)