باغ عفیفآباد یا گلشن، یکی از باغهای تاریخی و سرسبز شیراز است که در انتهای خیابانی به همین نام قرار دارد و قدمت آن به دوره صفویه برمی گردد. این باغ، که هنر گلکاری ایرانی را به خوبی نشان می دهد شامل یک کاخ سلطنتی، قهوهخانه و حمام سنتی است و یکی از بزرگ ترین موزههای سلاح خاورمیانه در آن قرار دارد. وجود این عناصر مختلف تاریخی و طبیعی، جذابیت زیادی به باغ عفیفآباد بخشیده و آن را تبدیل به مکان مناسبی برای گردشگری کرده است.
باغ عفیفآباد در حقیقت مربوط به دوره صفویه است. در آن دوره باغهای زیادی برای استراحت و گردش پادشاهان در شیراز وجود داشت و این باغ، که «باغ گلشن» نامیده می شد یکی از مهم ترین آنها بود. در دوره قاجار، میرزا علی محمدخان قوامالملک باغ را خرید و اقدام به نوسازی آن نمود و عمارت زیبایی که هنوز در باغ قرار دارد را بنا کرد. در اواخر این دوره، باغ به خواهرزاده بانی آن، عفیفه خانم، رسید. او در این باغ دگرگونی و بهسازی گسترده ای پدید آورد و به همین خاطر، به «عفیفآباد» معروف شد. وارثین باغ، در زمان پهلوی آن را به فرح هدیه کردند و پس از آن در سال 1340 هجری خورشیدی ارتش آن را در مزایده خرید. بعد از انقلاب، این باغ به موزه نظامی تبدیل شد.
سردر باغ، چهار ستون ساده دارد که سرستونهای آن از نقشهای تختجمشید الهام گرفته شده اند. بالای سردر، نگاره دو شیر که انگار در را با پنجه های خود گرفته اند به چشم میخورد. در محوطه وسیع بین عمارت و سردر، حوضی مستطیل شکل و باغچه هایی اطراف آن وجود دارند. بخش اصلی باغ که روبروی نمای شرقی عمارت قرار دارد، شامل یک حوض بزرگ و دو باغچه در دو سوی آب نما، با درختهای سرو و کاج و بوته های گل میشود. قسمتهای دیگر باغ هم با دقت تمام شبکه بندی شده اند و در فصلهای مختلف، به خصوص بهار، منظره بسیار دلانگیزی دارند.
عمارت این باغ، دوطبقه است و در بالای ورودی آن، تاجگذاری یک پادشاه ساسانی با کاشی نقش شده است. ایوان بزرگی در سرتاسر قسمت شرقی ساختمان وجود دارد که سقف آن با قطعات چوبی پوشیده شده و گچبری آن تحت تاثیر ستونهای تختجمشید است. در این عمارت حدود سی اتاق وجود دارد. طبقه پایین این ساختمان، موزه نظامی است که دارای یک آبنمای زیبا و پنجرههای رنگین است. در طبقه دوم بنا، یک راهروی بلند وجود دارد که اتاقها و واحدهای خدماتی در دو طرف آن هستند و در مرکز، تالاری بزرگ و باشکوه جای گرفته است. سقف چوبی این تالار، به نقش و نگار مزین است و دیوارها گچبری و مقرنس کاری شده اند. در این طبقه هم یک ایوان ستون دار عریض وجود دارد که به جلوه بنا می افزاید. گچبری دیوارهای بیرونی بنا و ایوانها، از نقوش هخامنشی و ساسانی تاثیر پذیرفته اند و به نمای بیرونی آن زیبایی فوقالعادهای بخشیده اند.
به طور کلی، معماری این باغ ویژگیهای معماری دورههای هخامنشی، ساسانی و قاجار را دارد و تاثیر این سه دوره در آن مشهود است. زیبایی و سرسبزی باغ عفیفآباد شیراز، در کنار عناصر مهم هنری و تاریخی آن، محیط بسیار متنوعی را برای بازدید پدید آورده است و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را از سراسر ایران و جهان به خود جذب می کند.