ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

از حیرت‌انگیزترین جاذبه های گردشگری یزد، برج خاموشان، یکی از دخمه های زرتشتیان، می‌باشد. از لحاظ لغوی، دخمه یا دخنه از دو لفظ دخ + خنه ساخته شده و به معنای خانه پلیدی و داغ‌گاه است. کاربرد این واژه از زمان سوزاندن اجساد توسط آریایی ها (به شکل هندو ها) بوده است که به نظر می‌رسد با پذیرش دین زرتشت ادامه نیافته است. اما این واژه بر جای ماند و از آن به شکل دیگر استفاده کردند.

برج خاموشان یکی از آثار ساخته شده به دست زرتشتیان است که محلی برای اجساد آدمیان بود. این بنا شامل هفت قسمت جاده دخمه - درب سنگی یا آهنی دادگاه - کتیبه دخمه - حلقه مردگان مرد - حلقه مردگان زن - حلقه مردگان کودک – استودان است. یکی از نکات قابل توجه این است که هنگام ساخت این بنا ها سرود های مذهبی و نیایش هایی مانند یتا آهو و اشم وهو خوانده می‌شد.

طبق تفکر زرتشتیان، بدن انسان پس از مرگ آلوده است و نباید عناصر مقدس آب، خاک، باد و آتش را با این جسم ناپاک آلوده کرد. بنابراین پس از اینکه فردی می‌مرد، بدن یا نسا او را توسط نساکش به این بنای مدورِ ساخته شده از سنگ می‌بردند. سپس مرده را به مسئول آنجا (کسی که توانایی خارج شدن از دخمه را نداشت) تحویل می‌دادند. او نیز جسد را بر اساس مرد، زن یا کودک بودن در قسمت های مخصوص به خود، در مکانی که دسترسی درندگان به آن آسان بود قرار می‌داد. از آنجایی که این ساختمان در مکانی دور از شهر و روستا ها ساخته می‌شدند، گوشتخوارن به این ساختمان های بدون سقف و حصار می‌رفتند تا از اجساد تغذیه کنند.

بعد از تغییراتی که در تفکرات زرتشتیان اتفاق افتاد، دخمه را بر بلندای کوه ها ساختند تا اجساد توسط پرندگان خورده شود. برج خاموشان نیز از جمله این دخمه هاست که بر بلندای کوهی در منطقه صفائیه ساخته و کف آن با تخته سنگ های بزرگی فرش شده است.

پس از اینکه تمام کالبد به جز استخوان ها از بین رفت، استخوان های افراد عادی به درون چاله، در مرکز ساختمان، ریخته و استخوان های مربوط به بزرگان و صاحب منصبان در محلی به نام استودان یا اسدانه نگاه داشته می‌شد. چاهی موجود در مرکز برج خاموشان، به چهار چاه عمیق تر اطراف برج مرتبط بود که آن ها را تا یک متر با شن و ماسه پر می‌کردند. امروزه این بنا ها توسط زرتشتیان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

برای بازدید از برج خاموشان، به ۱۵ کیلومتری جنوب شرق یزد، حوالی منطقه صفائیه، کوه دخمه مراجعه کنید. اگر می خواهید از دیگر دخمه ها نیز بازدید نمایید می‌توانید به این مکان ها سفر کنید:

شهرستان تفت، روستای چم، دخمه چم  /  شهرستان یزد، دخمه فیروزآباد  /  شهرستان اردکان، دخمه اردکان.