ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

با توجه به دمای بالای یزد، در گذشته معماران این شهر روش هایی را برای ساخت و ساز ابداع کردند که یکی از آنها ساباط یا سابات هستند. ساباط از دو بخش سا (به معنی آسایش) + باط (به معنی بنا یا ساختمان) تشکیل شده است. پس این بناها راهرو، دالان و سقف های ساخته شده بر روی کوچه و گذرگاه ها می‌باشد که سبب رهایی و آسایش عابران از آفتاب سوزان می‌شود. این کوچه های سرپوشیده که مختص به مناطق گرمسیر است، امروزه از جاذبه های گردشگری شهر یزد به شمار می‌روند. در آغاز ساباط ها به صورت صاف و  با استفاده از حصیر یا چوب ساخته می‌شدند. بعدها برای انتقال فشار سقف از طریق دیوار ها به زمین و کاهش تخریب اماکن هنگام زلزله، ساباط ها به شکل گنبد ساخته شدند. این آثار چند فایده برای ساکنین ایجاد کرده اند که یکی از آن ها تقابل با باد های موسمی می‌باشد. همچنین در فصول گرم سال، ساباط ها با نیمه پوشیده کردن معابر، علاوه بر ایجاد سایه برای عابران، کوران هوایی ایجاد می‌کنند که هر دو سبب خنک شدن فضای کوچه و گذرگاه می‌شود. کارکرد این سازه در زمستان گرمایشی می‌باشد و فضای معابر را گرم ‌تر از فضای خارج آن می‌کند. از دیگر فواید ساباط ها می‌توان به کاهش فشار وارد آمده بر خانه ها و استوار نگه داشتن آن ها اشاره کرد. همچنین ساکنین خانه های کنار ساباط ها، از پشت بام آن به منظور ساخت اتاقک هایی که مشرف به کوچه بودند استفاده می‌کردند. نکته قابل توجه دیگر این است که برخی پژوهشگران، فروتنی حاصل از سر خم کردن عابران هنگام گذر از ساباط ها حاصل می‌شد را از دلایل ساخت این آثار می‌دانند.

یکی از ویژگی های کوچه های بن بست دارای ساباط، دربند ها هستند. دربند ها که در بخش ورودی این نوع کوچه ها قرار می‌گرفتند، علاوه بر ایجاد فضایی بسته و امن برای ساکنین، حس همبستگی را میان همسایگان تقویت می‌کردند. دربند مجدالعلما در شهرستان اردکان و دربند آقایی‌ها در شهرستان یزد نمونه هایی زیبا از این نوع دربند ها هستند.

برای بازدید تعدادی از ساباط ها به آدرس یزد، بلوار امامزاده جعفر، خیابان مصلی، کوچه های سرپوشیده (ساباط یزد) مراجعه نمایید. دسترسی به این اثر آسان و بازدید به صورت پیاده بسیار خوشایند است. بنابراین اگر با اتومبیل شخصی سفر می‌کنید، آن را در یکی از پارکینگ های عمومی شهر پارک کرده و در این کوچه ها به قدم زدن بپردازید. به دلیل نزدیکی ساباط ها به حمام، مدرسه و بازار خان، امامزاده جعفر، قهوه خانه و کاروان‌سرای مصلی،  با کمی پیاده روی می‌توانید از این مکان ها نیز بازدید به عمل آورید.