ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

از دیگر جاذبه های گردشگری منحصر به فرد یزد قنات زارچ که از طولانی ترین قنات های ایران و جهان است، می‌باشد. طول این قنات ۱۰۰ کیلومتر و تعداد چاه های آن ۲۱۱۵ میله است. قدمت این قنات را بیش از ۳۰۰۰ سال براورد کرده اند که به معنای ساخت این قنات توسط زرتشتیان است. یکی از نشانه هایی که قدمت قنات زارچ را به قبل از ورود اسلام به ایران نسبت می‌دهند مقطع مربعی شکل آن است. زیرا دیگر قنات ها مقطعی دایره ای یا بیضی شکل دارند. دلیل نام گذاری این اختراع ایرانی به نام زارچ، مظهر آن، شهر زارچ می‌باشد که در مسیر خود از تعدادی روستا به نام های خویدک، دهنو و اکرمیه گذشته و سپس وارد شهر یزد می‌شود. قنات زارچ سه تونل به نام های شور، شیرین و ابراهیم خویدکی دارد که در حال حاضر تونل های شیرین و ابراهیم خویدکی خشک شده و تنها تونل شور در بالا دست به میزان ۶۰ لیتر در ثانیه آب‌دهی دارد. البته کیفیت آب این تونل به نسبت دیگر تونل ها پایین‌تر است و به همین دلیل آن را شور نامیده‌اند.

هم‌اکنون مسجد جامع تاریخی یزد در حریم این قنات قرار دارد تا چاه های این قنات بتوانند آب مورد نیاز برای وضو گرفتن نمازگزاران و پر کردن آب‌‌انبار مسجد را تامین نماید. پایاب مسجد جامع یزد دارای ۶۰ پله می‌باشد و تونلی که از آن می گذرد، شاخه شور قنات است. عبارتی که درباره قنات زارچ در تاریخچه مسجد بیان شده است بدین شرح می‌باشد:« در قرن چهارم هجری ابوعلا کالنجار پایابی بر مسجد جامع ساخت که قنات زارچ از میان آن می‌گذشته».

عمق مادر چاه قنات ۸۵ متر و تعداد مالکین و شاربین آن ۸۰۰ خانوار کشاورز می‌باشد.

در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو معیار هایی برای ثبت آثار ارائه شد که گواهی بی‌همتا یا استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه‌ ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، از جمله آنها بود. طبق این معیار یازده قنات ایرانی ثبت جهانی شدند که قنات زارچ با قدمتی دیرینه در بین آنها قرار دارد.

با این وجود، حدود نیم قرن است که آب‌دهی این قنات کهن به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق و نیمه عمیق، نشست فاضلاب، بنا کردن بی رویه ساختمان در حریم قنات، ریزش سقف و دیواره های آن، از ۱۵۰ لیتر در ثانیه به ۲۵ لیتر در ثانیه کاهش یافته است.

این قنات را می توانید در ۱۸ کیلومتری یزد بازدید کنید.

قنات تاریخی زارچ در سال ۱۳۸۴ به فهرست آثار ملی کشور افزوده شد. پس از این رویداد، مسئولان برای مرمت و احیا این قنات و آب‌انبار هایش همت گزیدند.