در حوالی شهر کویری یزد روستایی به نام خرانق با قدمتی ۴۵۰۰ ساله وجود دارد. نام این روستا به معنی "تولد خورشید" یا "محل برآمدن خورشید" می باشد. وجود معادن سنگ آهن، اورانیوم، روی و گرانیت و همچنین منطقه حفاظت شده دره انجیر با داشتن حیواناتی چون بز، قوچ و یوز پلنگ این منطقه را مورد توجه ساخته است.
این روستا در ناحیه کوهستانی استان یزد واقع شده و هوای بسیار خنک تری نسبت به شهر یزد دارد. روستای خرانق دارای دو بخش جدید و قدیم می باشد که جمعیت امروز روستا در بخش جدید سکونت دارند. خاک این روستا بسیار مرغوب بوده و باغداری، دامپروری و قالی بافی از مشاغل رایج در میان مردم روستا به شمار می رود.
بخش قدیم آن از حدود ۳۰ سال پیش خالی از سکنه بوده و ساختمان های قدیم و دیدنی آن بسیار مورد توجه گردشگران و مسافران است. دراین بخش ساختمان هایی وجود دارد که قدمت آن ۱۸۰۰ سال تخمین زده شده.
از دیدنی های جالب روستای خرانق می توان به موارد زیر اشاره کرد که هر کدام در نوع خود بی نظیر است.
قلعه خرانق: قلعه خرانق یکی از بزرگترین قلعه های مسکونی روستای استان یزد است.
کاروانسرای خرانق: از دیگر آثار تاریخی این روستا می باشد که قدمت آن به دوره ساسانی برمي‌گردد و در تاریخ ۳ اسفند ماه سال ۱۳۷۷ به ثبت آثار ملی رسیده است.
آب انبار خرانق: این بنا در روستای ساغند، از توابع خرانق واقع گردیده و منسوب به شاه عباس اول صفوی است.
منار جنبان خرانق: یکی از سه منارجنبان قابل تکان خوردن درایران است که در درون قلعه و کنار مسجد قرار دارد و جنبیدن آن باعث تعجب همگان است.
بقعه مشهدک: این بقعه در گورستان روستا قرار دارد و از گل و خشت ساخته شده است.
مسجد جامع وحسینیه خرانق: مسجد و حسینیه متصل به آن در وسط روستا و خارج از قلعه قرار گرفته اند ودارای معماری منحصر به فرد می باشند که سابقه آن به دوران اسلامی و حداقل دوره قاجار بر می گردد.
پل خرانق: این پل هیچ گاه محل عبور انسان یا احشام نبود و فقط برای انتقال آب از یک ساحل به ساحل دیگر رودخانه می باشد. این پل مربوط به دوران اشکانیان است.
خرانق از لحاظ اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد و به سبب وجود معادن سنگ آهن، گرانیت، اورانیوم و روی یکی از مراکز مهم اقتصادی کشور محسوب می شود.
_01.jpeg)
_01.jpg)
.jpg)