
یکی از مکان های تاریخی و دیدنی شهر مشهد که جزء جاذبه های داخلی حرم مطهر رضوی به حساب میآید، بقعه شیخ طبرسی میباشد. ابو علی فضل بن حسن طَبرِسی ، معروف به امین الاسلام، عالمی برجسته در حوزه علوم سیره، فقه، کلام، تفسیر، تاریخ ائمه، ریاضیات، ادب و لغت بود. این فقیه ایرانی، در سال 454 هجری خورشیدی در خاندانی روحانی و علمدوست چشم به جهان گشود و تا سن 89 سالگی زیست. برخی افراد ایشان را اهل طبرس و برخی اهل طبرستان (مازندران امروز) میدانند؛ به همین جهت زادگاه ایشان به درستی مشخص نیست. شیخ طبرسی، بعدها به مشهد مهاجرت کرده و در آنجا ساکن شد. این فقیه بزرگ، 52 سال از عمر گرانبهای خود را در مسیر تدریس گذراند. از ایشان کتاب هایی در مورد علوم دین برجای مانده است. یکی از این کتاب ها مجمع البیان که تفسیری بر قرآن کریم است، میباشد. نقل است که روزی این دانشمند بزرگ، سکته میکند و مردم تصور کردند ایشان مردهاند و دفنشان میکنند. شیخ در قبر به هوش میآید و نذر مینماید که پس از نجات، تفسیری بر قرآن بنویسد. ایشان به دست کفن دزدی نجات پیدا کرده و تا پایان زندگی، به نوشتن این تفسیر پرداختند. شیخ در سال 523 هجری قمری راهی سبزوار شده و در سال 548 هجری قمری، در همان شهر درگذشت. عدهای ایشان را شهید نامیدهاند زیرا در زمان فتنه قوم ترکمان غز در خراسان و به دست آن ها کشته شد. سپس پیکر ایشان را در نزدیکی حرم امام رضا(ع) که امروزه به باغ رضوان معروف است، دفن کردند.
محلی که هم اکنون بقعه شیخ طبرسی در آن قرار دارد روزگاری توسط امام رضا(ع) خریداری شده و برای قبرستان مسلمانان وقف شد. پس از آن در سال 997 هجری قمری قتل عامی توسط عبد المؤمن خان ازبك و لشکریانش اتفاق افتاد که طی آن بسیاری از مردم مشهد در غسلگاه کشته و به خاک سپرده شدند. به همین دلیل از اواخر قرن یازده قمرى این محل به قتلگاه مشهور شد.
بقعه شیخ طبرسی در سه طبقه و به صورت پلکانی ساخته شده است. این آرامگاه تا سال 1353 بارگاه داشت. اما در طول زمان، فرسوده و تخریب شد و تنها یک مقبره از آرامگاه ایشان باقی ماند. سرانجام در سال 1370 طی پروژهای که برای توسعه حریم مرقد امام رضا(ع) به سرپرستی مهدی عزیزیان اجرا شد، قبر این عالم با فاصله 200 متر به مکانی دیگر یعنی شمال صحن انقلاب و شرق باغ رضوان، منتقل شد. یکی از ورودی های حرم مطهر رضوی بست شیخ طبرسی، میباشد. این ورودی برای مراجعه ساکنین خیابان طبرسی به حرم ساخته شده است.