حمام مهدی قلی بیک مربوط به دوره صفویه است و در مشهد ابتدای بازار بزرگ، جنب مسجد شاه واقع شده است. حمام مهدی قلی بیک معماری بسیار عجیب و اصیلی دارد. این حمام تاریخی به دستور مهدی قلی بیک در سال ۱۲۰۷ هجری قمری ساخته شده و همان زمان وقف حضرت امام رضا(ع) شد.
وسعت این حمام حدود ۲۰۰۰ متر است. در ساخت این حمام از مواد و مصالحی هم چون ساروج، آهک، فلز، سنگ، شیشه و کاشی استفاده شده است اما اسکلت اصلی این بنا از آجر می باشد. حمام مهدی قلی بیک از بخشهای مختلفی مانند: سربینه، هشتی، گرمخانه و نظافت خانه، خزینه، گلخن یا آتش خانه و چاله حوض تشکیل شده است که هر کدام کارایی متفاوتی دارند.
گرم خانه محل اصلی شست وشو و نظافت بود. در وسط این گرم خانه مربع شکل چهار ستون هست و بر روی آن سقفی گنبدی شکل قرار گرفته است. در اطراف این گرم خانه سه غرفه وجود دارد که فضایی برای شستن و حمام کردن بود.
سقف بنای حمام مهدی قلی بیک سیزده لایه نقاشی دارد که بسیار زیبا و بی نظیر است. یک ویژگی مهم دیگر این حمام سیستم گرمایش از کف آن است که نشان دهنده هوش و نبوغ هنر معماری در دوران گذشته بود. کف حمام نیز با سنگ هایی پوشیده شده است که از انتقال عفونت جلوگيري می کند.
در سربینه حمام چهار غرفه وجود داشت که سه تا از آنها برای عوض کردن لباس بود. یکی از غرفه ها که از همه بزرگ تر است غرفه شاه نشین خوانده می شد که بزرگان از آن استفاده می کردند. این غرفه از بقیه غرفه ها بزرگ تر و روشن تر بود.
حوض کوچکی نیز در وسط هشتی تعبیه شده که پر از آب سرد بود. افراد هنگامی که از گرم خانه خارج می شدند پای خود را درون آب این حوض شست و شو می دادند تا دمای بدنشان پایین تر آمده و برای ورود به آب سرد آماده شوند. برای روشنایی این حمام از نور گیرهایی به نام گلجام در سقف استفاده شده است. فرم و تعداد این روزنه ها به گونه ای است که فضای حمام را بسیار چشم نواز کرده و در تمام طول روز نور کافی دارد.
در داخل بنای حمام مهدی قلی بیک، موزه مردم شناسی تأسیس شده و اشیائی متعلق به دوران گذشته، در آن نمایش داده می شود. کمان های چوبی که در این موزه قرار دارد متعلق به عصر شاه عباس صفوی است و قدمتی چهارصد ساله دارد. این اشیاء و لوازم از زمان صفویه تا کنون وقف امام رضا (ع) شده اند و در این موزه نمایش داده می شوند. تا همین چند سال پیش مردم برای حمام کردن به این حمام عمومی می رفتند اما بعد از مدتی دیگر استفاده ای از آن نشد تا این که در سال ۱۳۸۵ پس از مرمت و باز سازی تبدیل به موزه شد.
حمام مهدی قلی بیک در تاریخ ۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۳۷۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.