مدرسه پریزاد مربوط به دوره تیموریان بوده و از بناهای قرن نهم هجری قمری به شمار می رود که در شهر مشهد واقع شده است. این مدرسه توسط پریزاد خانم، ندیمه گوهر شاد، همسر سلطان شاهرخ تیموری برای طلاب دینی وقف شد تا در آن جا به تحصیل علم بپردازند.
زمانی که مسجد گوهر شاد در کنار حرم امام رضا (ع) بنا نهاده شد بانو پریزاد نیز تصمیم به ساخت این مدرسه گرفت که این بنا با استفاده از مصالح مازاد مسجد گوهرشاد با معماری با شکوهی ساخته شد و تا دهه های اخیر از آن به عنوان مدرسه علمیه استفاده می شده است.
مدرسه پریزاد از شمال به مدرسه بالاسر از شرق به دارالسیاده و از جنوب به مسجد گوهر شاد راه دارد. مدرسه پریزاد از نوع مدارس چهار ایوانی عهد تیموریان است که در دو طبقه برای سکونت طلاب ساخته شده. در دو طرف این ایوان ها بیست و هفت حجره در اطراف صحن قرار گرفته و راه ارتباطی آن چهار راه پله در چهار صحن است.
سطح دیوارها و لچکی ایوان ها و غرفه ها با کاشی معرق و گچبری های نفیس مزین گشته و کتیبه هایی به خط ثلث و کوفی که دربردارنده احادیث معصومین است از دیگر تزیینات به شمار می آید. سر در این مدرسه کتیبه ای قرار دارد که کاشی معرق لاجوردی است و خط زیبای ثلث زرد رنگ آن به مرمت مدرسه پریزاد در دوره صفویان و پس از آن اشاره می کند.
صحن حیاط این بنا بسیار کوچک است و بی نظمی هایی در وضعیت فضاهای ورودی بنا به خصوص حجره ها دیده می شود که احتمالا به خاطر باز سازی های سال های بعد است.
بنای مدرسه پریزاد یک بار در زمان شاه سلیمان صفوی و بار دیگر در عصر حاضر به طور گسترده مرمت شد؛ در نتیجه این مرمت ها نشانه های اندکی از آثار دوره تیموریان بر جای مانده است. البته لازم به ذکر است که هیچ گاه سازه اصلی این بنا تغییر نکرده است.
در ماجرای تخریب بازار و توسعه اطراف حرم در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی این مدرسه به صورت ویرانه ای در آمد و بار دیگر تعمیراتی توسط آستان قدس رضوی صورت گرفت که منجر به باز سازی کلی بنا به علت فرسودگی بیش از حد آن شد. هم اکنون این مدرسه که زمانی در حاشیه بازار زنجیر، یکی از بازارهای مهم مشهد قرار داشت، در مجموعه اماکن و بیوتات حرم مطهر قرار گرفته است و مرکزی برای پاسخ گویی به سوالات دینی است.
این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ماه سال ۱۳۱۸ با شماره ثبت ۳۳۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
_01.jpeg)
_01.jpg)