مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدآباد، یکی از برجسته‌ترین مکان‌های مربوط به تاریخ معاصر ایران است که یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی شاهان قاجار و پهلوی به شمار می رفته است. این مجموعه، یکی از سه مجموعه کاخ زیبا و تاریخی منطقه شمیرانات تهران به شمار می‌رود که شاهان آخرین سلسله‌ی پادشاهی ایران در آن اقامت داشته‌اند. امروزه، مجموعه کاخ سعدآباد یکی از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی تهران است و به دلیل جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بسیاری که دارد، گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
مجموعه سعدآباد، بزرگ‌ترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوره‌های پهلوی و قاجار در تهران است. تاریخچه این کاخ به دوره قاجاریه برمی‌گردد و بنای آن در این دوره پایه‌گذاری شده است. پس از به قدرت رسیدن خاندان پهلوی، به دستور رضاخان بناهای این مجموعه بازسازی و بخش‌های جدیدی به آن‌ها اضافه شده است.
مجموعه تاریخی سعدآباد، نزدیک به ۳۰۰ هکتار مساحت دارد که عمارت‌ها و کاخ‌ها حدود ۱۱۰ هکتار و باغ، قنات‌ها و گلخانه‌های مجموعه سعد آباد حدود ۱۸۰ هکتار دیگر را تشکیل داده‌اند. تلفیقی از معماری اروپایی و معماری اصیل و سنتی ایران در ساخت عمارت‌ها و کاخ‌های مجموعه سعدآباد به چشم می‌خورد و طراحی ساختمان کاخ‌ها توسط برجسته‌ترین مهندسان داخلی و خارجی صورت گرفته است.
هجده ساختمان اصلی در مجموعه سعدآباد وجود دارند که امروزه از آن‌ها استفاده‌های متفاوتی می‌شود. کاخ‌های مختلف این مجموعه، بعد از انقلاب تغییر کاربری داده و تعدادی به موزه تبدیل شده بعضی نیز مورد استفاده اداری قرار گرفته‌اند.
کاخ شهوند یا کاخ سبز، در قسمت شمال غربی مجموعه سعدآباد قرار دارد. این کاخ در زمان وزارت جنگ رضاخان، ساختمانی شخصی و نیمه‌کاره بوده و خارج از محدوده کاخ‌های سلطنتی قرار داشته است. بعدها او این ساختمان را خریده و در محل آن کاخ شهوند را بنا کرده است. طبقه همکف کاخ سبز، محل زندگی و دفتر کار رضاشاه پهلوی و زیرزمین آن انبار شاه بوده است.
کاخ سفید، بزرگ‌ترین کاخ مجموعه سعدآباد است و محل زندگی محمدرضا پهلوی و همسرش فرح در تابستان بوده است. ساخت این کاخ در سال ۱۳۱۰ به دستور رضا شاه آغاز شده و دفتر کار محمدرضا پهلوی در آن قرار داشته است. در این کاخ، آثاری مانند فرش‌های نفیس ایرانی، سفالینه‌های تاریخی، کریستال‌های قیمتی، لوسترها و چلچراغ‌های اروپایی و میز تحریر ملکه پیشین فرانسه، به چشم می‌خورند.
کاخ سیاه، از زیباترین کاخ‌های مجموعه سعدآباد است و در گذشته محل استقرار وزیر دربار بوده. این کاخ از سال ۱۳۶۱ با عنوان موزه هنرهای زیبا مورد بهره‌برداری قرار گرفته و هر روزه، بسیاری از هنردوستان را به سمت خود جذب می‌کند. در نمای این ساختمان، از سنگ‌های مرمر سیاه استفاده شده و علت نام‌گذاری آن هم همین است.
کاخ‌های دیگر مجموعه هم اکثرا به موزه تبدیل شده‌اند. مثلا کاخ شمس به موزه مردم‌شناسی و موزه سلطنتی، کاخ اشرف به موزه ظروف سلطنتی، کاخ شهرام به موزه نظامی، کاخ ملکه عصمت دولتشاهی به موزه آثار استاد فرشچیان، کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی به موزه مینیاتور استاد بهزاد، کاخ فرحناز و علیرضا به موزه خط و کتابت، کاخ فرح پهلوی به موزه نگارستان، کاخ ملکه توران امیر سلیمانی به موزه چهره‌های ماندگار تبدیل شده‌اند.
.jpg)
_01.jpeg)
