موزه ایران باستان، اولین موزه ایران به شکل یک سازه مستقل است که در زمان رضاشاه پهلوی ساخته شده و در خیابان سی تیر تهران قرار دارد. در این موزه اشیا و آثار مربوط به دوره‌های مختلف تاریخ ایران، از دوران پیش از تاریخ تا دوره اسلامی نگهداری می‌شوند و بازدید از آن اطلاعات جامعی از هنر و تمدن ایران را برای گردشگران و بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
تاریخچه این موزه به سال ۱۳۰۶ برمی‌گردد که مجلس شورای ملی وقت، امتیاز انحصاری فرانسوی‌ها برای کاوش‌های باستان‌شناسی در کشور را لغو کرد. در عوض امتیاز کاوش در شوش به فرانسوی‌ها داده شد و دولت هم ساخت یک موزه و کتابخانه که ریاست آن بر عهده فردی فرانسوی باشد را پذیرفت. بنابراین آندره گدار، معمار معروف فرانسوی، به ایران آمد و ساخت موزه ملی ایران را به کمک دو معمار ایرانی به نام حاج عباسعلی معمارباشی و مراد تبریزی در سال ۱۳۱۲ آغاز کرد. نام نخستین موزه ایران، موزه ملی بود که بعد موزه معارف نام گرفت. این موزه پس از استقرار در ساختمان ایران باستان به موزه ایران باستان تغییر نام داد و تا سال ۱۳۷۵ به این نام شناخته شد. تا این که در این سال، موزه دوران اسلامی در آن راه‌اندازی شد و نام موزه به موزه ملی ایران تغییر پیدا کرد.
ساختمان موزه، در جهت شمالی- جنوبی به فاصله کمی از خیابان سی تیر قرار گرفته و به‌شکل یک معکب مستطیل افقی خوابیده روی سطح زمین است که با آجرهای قرمز رنگ تزیین شده و از سه بخش جدا از هم که در حجم به هم پیوسته‌اند تشکیل شده است. طراحی وردی موزه ایران باستان، از کاخ ساسانی تیسفون و طاق کسری الهام گرفته شده و حتی نحوه چیدمان آجرها در سطوح داخلی ایوان و بدنه، طبق اصول معماری ایرانی انجام شده است. این ورودی، ایوانی با طاق هلالی شکل است و یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن نداشتن تزیینات متعارفی است که در ایوان به کار می‌رود و جلوه و زیبایی اصلی‌اش به خاطر سایه روشن‌ها و پس نشستگی‌ها و جلو آمدگی‌های آجری آن است. در دو طرف ورودی، دو ساختمان دو طبقه قرار دارند که مربوط به کتابخانه و سالن‌های نمایشگاهی و کنفرانس هستند. همچنین بالای سر در موزه، کتیبه‌ای از سنگ مرمر وجود دارد که در آن شعری از ملک الشعرای بهار نوشته شده است.
موزه ایران باستان، شامل دو بخش پیش از تاریخ و دوران تاریخی ایران است که در دو طبقه قرار گرفته‌اند. در طبقه اول، اشیایی از قدیمی‌ترین دوران زندگی بشر یعنی دوران پارینه سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد به نمایش گذاشته شده‌اند. این اشیا، که ابزار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی، سفال‌های مناطق و محوطه‌های مهم باستان‌شناسی، پیکرک‌های گلی انسانی و حیوانی و ماکت سفالی تپه سنگ چخماق از مهم‌ترین آن‌ها هستند، همگی مربوط به پیش از ابداع خط هستند و به دوره پیش از تاریخ برمی‌گردند.
در طبقه دیگر،آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی آغاز به‌کارگیری نگارش تا پایان دوره ساسانی به نمایش گذاشته شده‌اند که از شاخص ترین آن‌ها می‌توان به کهن‌ترین انیمیشن جهان روی سفالی از شهر سوخته، مجسمه داریوش اول، مجسمه مفرغی مرد زاوی شمی و مرد نمکی معدن زنجان اشاره کرد.
موزه دوران اسلامی، در کنار موزه ایران باستان قرار دارد و بخشی از موزه ملی است. در طبقه اول این موزه کتاب‌آرایی و نگارگری دوره تیموریان، چینی‌های آبی و سفید، فرشینه‌های زربافت صفویان، نقاشی‌ها و لاکی‌های دوره زندیه و قاجار و نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، خاتم‌کاری و آینه‌کاری روی چوب و فولادهای طلاکوب عهد قاجار به نمایش گذاشته شده‌اند. در طبقه دوم، تالارهایی از صدر اسلام، عصر سلجوقیان و ایلخانیان قرار دارد که در آن‌ها قرآن‌های این دوره، سفالینه‌های نیشاپور و کاشان، دست بافته‌های کهن ری و اصفهان، شیشه‌های گرگان، گچبری‌ها و ... نگهداری می‌شوند.
_01.jpg)
_01.jpeg)
