مقبره دو کمال، یکی دیگر از جاذبه های تاریخی شهر تبریز میباشد که کمالالدین مسعود خجندی، شاعر نامدار قرن هشت و نه هجری، از اهالی تاجیکستان و کمالالدین بهزاد ، نقاش و نگارگر قرن ده هجری، از اهالی شهر هرات در این مکان به خاک سپرده شدهاند. به همین خاطر نیز این مکان به دو کمال معروف است. گفتهاند مقبره بزرگانی همچون نظامالدین سلطان محمد نقاش، استاد سلطان محمود مجلد (استاد جلدساز دورهی صفوی)، مولانا طوسی و مولانا شروانی در این مکان قرار دارد؛ اما تاکنون محل دقیق آن ها یافت نشده است.
کمالالدین مسعود خجندی در سفری که به حج داشت، شیفته تبریز و فرهنگ مردم آن جا شد و در آن شهر اقامت گزید. علاقه ایشان به تبریز در اشعارش نمایان است و چند بیت شعر درباره این شعر سروده است:
تبریز مرا راحت جان خواهد بود پیوسته مرا ورد زبان خواهد بود
گر سر نکشم آب چرنداب و گجیل سرخاب ز چشم من روان خواهد بود
***
زاهدا تو بهشت جوی كه كمال ولیانكوی خواهد و تبریز
وی از شاعران بنامی بود که مورد لطف سلطان حسین جلایری قرار گرفت و باغچهای در محله بیلانکوه از طرف سلطان به او اهدا شد که به همین دلیل باغ کمال نام گرفت. در این باغچه خانقاهی برای این شاعر محبوب بنا و پس از درگذشت وی در سال 793، در همین خانقاه به خاک سپرده شد.
کمالالدین بهزاد پس تصرف هرات توسط شاه اسماعیل صفوی، به دستور شاه به تبریز، پایتخت صفویان آمد. از وی نگاره های بسیار زیبایی همچون کاخ خوریق، خلیفه در حمام، یوسف و زلیخا، جنگ شترها و نگارههای او در بوستان سعدی بر جای مانده است. پس از درگذشت ایشان در سال 942 هجری قمری، پیکرشان را در کنار مزار خجندی دفن کردند. وی مانند کمالالدین شاعر محبوبیت و احترام فراوانی نزد همهی مردم و بزرگان حکومتی داشت. تندیس هایی از کمالالدین خجندی و کمالالدین بهزاد در محوطه مقبره قرار گرفته است.
پس از گذشت سال ها این مکان متروکه شد و تا مدت ها ناشناخته باقی ماند. سرانجام در سال 1338 اهالی این منطقه، مقبره را کشف کردند. پس از آن اقداماتی جهت بازسازی و قرار دادن لوح یادبود انجام شد. در سال های اخیر، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، مجموعهای خوش طرح و با معماری سنتی ساخت تا به عنوان دانشگاه دو کمال یا مرکز آموزش نگارگری شروع به کار کند. این مرکز دارای بخش های آتلیه، کتابخانهی تخصصی، گالری نمایشگاهی، موزهی تخصصی نگارگری، قسمت اداری و پارکینگ میباشد. وسعت بنا 6 هزار مترمربع برآورد شده است.
باغ کمال تبریز در تاریخ 29 تیر ماه سال 1377 با شماره 2056 به فهرست میراث ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از مقبره دو کمال به استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، خیابان هفت تیر، محله بیلانكوه (ولیان كوی)، باغ كمال (مقبره دو كمال) تبریز مراجعه نمایید.