
مسجد کبود در یکی از کهنترین و تاریخیترین محلههای شهر تبریز قرار دارد که از آثار زیبا و تاریخی متعلق به دوران پادشاهی قراقویونلوها میباشد. این مسجد به دستور مقتدرترین فرمانروای قراقویونلوها، سلطان جهانشاه، در سال ۸۴۵ هجری شمسی ساخته شد و تنها اثر باقی مانده از آن دوره است. نقل است که همسر جهانشاه، «جان بی گم خاتون» یا «صالحه» دختر او نقش موثری در ساخت مسجد داشتند. نام کبود را به دلیل کاشیکاری های منحصر به فرد مسجد که به رنگ فیروزهای و لاجوردی هستند، گذاردهاند. رنگ کاشی ها از این نظر خاص است که در تنها چهار مسجد در جهان به این رنگ هستند و مسجد کبود تبریز یکی از آن ها است. برخی این مسجد را به نام مسجد جهانشاه نیز میشناسند. دلیل آن این است که در انتهای شبستان و سرداب مسجد، تعدادی مقبره برای بانی ساخت مسجد و خانوادهاش ساخته بودند اما امروزه این مقبرهها خالی هستند. از دیگر نام هایی که به این مسجد نسبت دادهاند گوی مسجد و عمارت مظفریه هستند. نام عمارت مظفریه از این بابت به مسجد نسبت داده شده است که در زمان های گذشته جزیی از عمارت بزرگ مظفریه با معماری آذری و کاربری متفاوت بوده است. این مسجد ۶۰۰ ساله با وجود نمایی که در سالیان اخیر دچار آسیب شده است، همچنان یکی از معروفترین مساجد کشور میباشد. معماری خاص و هنرمندانه و کاشیکاری های خوش رنگ و طرح آن، هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب مینماید.
از ویژگی های برجسته این بنا کاشی های خوش رنگ، هماهنگی رنگ درون و بیرون مسجد، استفاده از سنگ مرمر در برخی قسمت ها، نگاره های اسلیمی، تزیینات ظریف ساختمان و قابل استفاده بودن صحن و شبستان مسجد در تمام فصول سال است. در گذشته مسجد کبود دارای قسمت هایی مانند صحن، خانقاه و کتابخانه بود که امروزه اثری از آن ها وجود ندارد. بر روی کتیبه در سردر ورودی مسجد، زمان ساخت بنا ذکر شده است. به گمان کارشناسان تاریخ ذکر شده مربوط به زمان اتمام کاشی کاری آن میباشد و به احتمال زیاد زمان پایان ساخت مسجد سی سال پیش از آن بوده است.
برای مراجعه به این مکان تاریخی میتوانید همه روزه از ساعت ۸ الی ۱۷:۳۰ به استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، خیابان امام خمینی، نرسیده به میدان ساعت، جنب پارک خاقانی مراجعه نمایید. مقبره الشعرا که محل دفن پیکرهای بیش از ۴۰۰ تن از ادیبان و شاعران ایرانی از جمله خاقانی شروانی، اسدی طوسی، استاد شهریار و.. است، در حدود دو کیلومتری شمال غربی مسجد کبود و شمال میدان ساعت، واقع شده است که پس از بازدید از مسجد، میتوان از آن ها نیز دیدن کرد.
مسجد کبود تبریز در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
مسجد کبود در یکی از تاریخیترین خیابانهای تبریز قرار دارد که این خیابان دسترسی مناسبی به دیگر بناهای تاریخی تبریز دارد. خیابان امام خمینی یکی از اصلیترین خیابانهای تبریز در مرکز شهر به شمار میآید و از یک سو به میدان ساعت میرسد. این میدان در مقابل شهرداری تبریز قرار گرفته است و با نام میدان شهرداری نیز شناخته میشود. ساعت نصب شده در این میدان بیش از ۸۰ سال قدمت دارد و بسیاری از گردشگران در سفر به تبریز از این ساعت نصب شده بر ساختمان کاخ شهرداری دیدن میکنند.
موزه آذربایجان از دیگر جاذبههای تاریخی در خیابان امام خمینی تبریز است که در جوار مسجد کبود قرار دارد. این موزه را بهدلیل آثار برجسته تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی، پس از موزه ملی ایران، بزرگترین موزه باستان شناسی در ایران میدانند. موزه آذربایجان فاصله کمی تا مسجد کبود دارد و در ضلع غربی این مسجد، نرسیده به میدان ساعت قرار گرفته است.