
یکی دیگر از آثار تاریخی مربوط به دوران سلجوقیان در شهر مراغه، برج مدور در فاصله 10 متری گنبد کبود (بنایی زیبا، منسوب به مادر هلاکو خان) میباشد. با این که مشخص است آرامگاه فردی در آن وجود دارد، از نام و نشان این فرد و سازنده ساختمان اطلاعاتی در دست نیست. این سازه استوانهای شکل با بلندی دوازده متر، در سال 563 بنا شده و این گفته را کتیبه موجود در برج که به زبان کوفی نوشته شده است، تایید مینماید. بنابراین این بنا پیش از گنبد کبود ساخته شده و به دلیل گذر زمان بسیاری از تزیینات خود را از دست داده است. برای مثال این برج پوشیده از گنبدی دو پوسته و بسیار زیبا بود که از بین رفته است و برای پیشگیری از آسیب دیدن بیشتر بنا، آن را با سقفی تیرپوشی یا شیروانی پوشاندهاند. برج مدور در دو طبقه، نمازگاه و سردابه و با استفاده از سنگ ها آهکی حجاری شده، آجر های خشتی و ملات ساروج بنا شده است. درون اتاق اصلی ساختمان، سازهای ده ضلعی دیده میشود که هر ضلع دارای یک طاق نما است. قسمت پایین ساختمان که سرداب آن میباشد، از خارج به صورت سکویی بلند و سنگی به بلندی دو متر دیده میشود که به وسیله چند پله فلزی میتوان از آن بالا رفت و به درگاه رسید. با گذر از پله ها میتوان درگاه چوبی احاطه شده در قاب و طاق هلالی و دو سطر کتیبه به خط کوفی که با کاشی های فیروزهای رنگ طرح ها پیچیدهای را بر زمینه آجری ایجاد کرده، مشاهده نمود. کتیبه پایینی، سالم مانده و نوشته های آن قابل بازخوانی است. قرینهای که در این کتیبه وجود دارد توسط دو هلال ماه با کاشی تراش و محاط شده با سه گوی کوچک، ایجاد شده است. به گفته آندره گدار، در کتیبه بالایی آیه کُلُّ نَفسٍ ذائِقَۀُ المَوتِ و تم البناء برجب نوشته شده است. این کتیبه ها، تنها تزیینات باقی مانده برج میباشد و دیگر قسمت ها بسیار ساده و خالی از هر گونه زیبایی است. اما همین کاشی کاری اندک و معماری ساده، پیشرفت این هنر و همچنین ترقی و تکامل نما مینایی را در دوره سلجوقی نشان میدهد.
برج مدور مراغه در روز 15 دی ماه سال 1310 با شماره ثبت 136 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این اثر تاریخی به استان آذربایجان شرقی، شهر مراغه، خیابان موسوی مراجعه نمایید. به دلیل قرار گرفتن این سازه در مرکز شهر مراغه، دسترسی به آن برای بازدیدکنندگان بسیار آسان است.