بنای ربع رشیدی با قدت بیش از 700 سال از جاذبه های گردشگری شهر تبریز میباشد. این مکان زمانی ساخته شد که سه سال از به قدرت رسیدن غازان خان میگذشت و خواجه رشید الدین فضل الله همدانی وزیر اعظم دربار وی بود. این مکان به عنوان نخستین و بزرگترین دانشگاه بینالمللی ثبت شده در جهان شناخته شده است. آب و هوای عالی این منطقه به دلیل قرار گرفتن در دامنه های کوه بینالود از دیگر ویژگی های آن است. در این مکان بخش های مدرسه، مسجد، کتابخانه، مهمانسرا، حمام، دارالایتام، بیمارستان و... ساخته و این دانشگاه به شهری کوچک مبدل شده بود. بودجه بسیاری برای ساخت این بنای عظیم نیاز بود که از طریق وقف املاک بسیار در نقاط مختلف اعم از ایران، افغانستان، گرجستان و... توسط خواجه رشید الدین تامین گردید.
دانشگاه ربع رشیدی به سه بخش اصلی تقسیم میشد که هر کدام بخش های مختلف دیگری را شامل میشدند. این بخش ها عبارتند از:
بخش اول: ربع رشیدی یا بخش اصلی. قسمت های موجود در این بخش عبارتند از:
مجموعه روضه (شامل مسجد شتوی و مسجد صیفی برای اقامه نماز و تدریس درسهای علوم و تفسیر و حدیث؛ دفتر کار رییس دانشگاه و سه مقام ارشد؛ اتاق های ویژه سکونت مدرسان، استادیاران و طلاب علوم؛ حمام، حوضخانه، سقایه؛ کتابخانه؛ خزانه نقود؛ سرای مخصوص جهت پذیرایی از مهمانان)، خانقاه (شامل مواضع سکونت شیخ و صوفیها و مطبخ، محل صرف غذا، محل سماع و غیره)، دارالضیافه یا مهمانسرا (با دو ساختمان دو طبقه، یکی برای ساکنان ربع رشیدی و دیگری برای مسافران)، دارالشفا (بیمارستان و دانشکدههای علوم پزشکی بود)، دارالمساکین که برای پذیرایی روزانه از صد نفر فقیر و مسکین با یک وعده غذای رایگان بنا شده بود.
بخش دوم: شهرستان رشیدی که مجتمع مسکونی، تاسیسات جانبی، محلههای گوناگون، خیابانها، کوچهها و مکانهای رفاهی و اقتصادی مانند تعداد بسیاری کاروانسرا، کارگاه صنعتگری، خانه، باغ، آسیاب، حمام، کارخانه شعربافی، رنگرزی، کاغذسازی و یک دارالضرب را شامل میشد.
بخش سوم: ربض رشیدی که شامل بخش مسکونی اعیان نشین، مخصوص خانواده مدیران دانشگاه، بود.
پس از مرگ خواجه رشید الدین فضل الله همدانی، به دلیل اختلافات سیاسی، غارت و ویرانی بر بنای ربع رشیدی چیره گشت. یکی از جهانگردان نامدار فرانسوی به نام شاردن، در سال 1084 به ایران سفر کرد و در کتاب خود این مطلب را درباره ربع رشیدی بیان نمود «صد سال پیش شاه عباس کبیر دستور به تعمیر آن داد، ولی شاهان دیگر صفوی توجهی بدان نکردند و دوباره ویران شد».
این اثر در روز 10 آذر سال 1354 با شماره ثبت 943 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از بنای ربع رشیدی به استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، انتهای محله ششگلان، منتهی به محله باغمیشه و ولیانکوه (بیلان کوه) مراجعه نمایید. در نزدیکی این مکان پارک بزرگ ربع رشیدی، شمس تبریزی و چندین پارک و بوستان وجود دارند که میتوان از آن ها نیز دیدن نمود.