
یکی از بنا های مربوط به دوره حکومت ایلخانان آرامگاه حمدالله مستوفی در شهر قزوین میباشد. این بنا در نزد مردم محلی به نام گنبد دراز نیز شناخته شده است. بقعه مستوفی که شامل یک برج آجری کوچک مطابق با سبک دوره ایلخانی با بند های مهری و یک گنبد مخروطی آبی رنگ است، در قرن هشتم هجری قمری بنا شد. گنبد مذکور نیز در گذشته همچون برج، آجری بوده است که بعد ها آن را کاشی پوشاندند. زیر گنبد میتوان مقرس کاری های زیبا را که دور تا دور برج را احاطه نموده، مشاهده کرد. معماری ایرانی بقعه را میتوان در چهار فیل پوش که پلان برج را هشت ضلعی کرده است مشاهده نمود. بدین صورت برج از پایین، در ابتدا مربع، سپس هشت ضلعی و بعد دایرهای شکل میشود. دو اتاق و دو زیرزمین که برای اقامت نگهبانان آرامگاه است به همراه حوض و آب انبار درگوشه شمالی بقعه وجود دارد. آرامگاه در میانه محوطه قرار دارد و در قسمت جنوب باختری آن میتوان در ورودی را پیدا کرد. جمله لااله الاالله الملک الحق المبین و محمد رسولالله الصادق البار الامین بر سردر آرامگاه قرار گرفته است. درون برج فضایی پوشده با کاشی های ساده و فیروزهای رنگ وجود دارد که در قسمتی از پایین پایه های گنبد، دور تا دور فضا، کتیبهای حاوی سوره مبارکه هل اتی قرار دارد. این کتیبه با خط نسخ گچ بری شده است و در گذشته در ورودی آرامگاه به صورت دو لنگهای و گل در هم و منبت کاری شده پایین گچ بری ها قرار داشت. متاسفانه یک لنگه از این در به مرور زمان از بین رفت و لنگه دیگر را نیز به موزه ایران باستان منتقل نمودند. به جای آن ها یک در ساخته و در بقعه نصب شد. کتیبهای از جنس کاشی به رنگ لاجوردی نیز در بنا وجود دارد که خلاصهای از زندگانی حمدالله مستوفی، نیاکان و تألیفات وی را با خط نستعلیق شرح داده است. در سده چهاردهم هجری خورشیدی، محوطه اطراف بقعه ویران شده بود. به همین دلیل مردم محلی دیواری سرتاسر حیاط آن کشیدند و بخش هایی از آرامگاه را مرمت نمودند. در سال 1319 خورشیدی بود که سرانجام تعمیرات اساسی بر آرامگاه حمدالله مستوفی انجام شد. زیر بنای آرامگاه حدود 40 متر مربع است که با پیوستن به محوطه، مجموعهای به مساحت 280 متر مربع را تشکیل میدهد. در محوطه یک مجسمه از حمدالله مستوفی ساخته و نصب شده است.
آرامگاه حمدالله مستوفی در روز 20 بهمن ماه سال 1318 با شماره ثبت 332 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این مکان تاریخی به استان قزوین، شهر قزوین، خیابان طالقانی، خیابان ملکآباد سابق، کوچه مستوفی مراجعه نمایید.