حمام گنجعلیخان، یکی از بناهای تاریخی شهر کرمان است که در مجموعه گنجعلیخان قرار دارد. این مجموعه شامل بناهای مختلفی است که همگی نمونههای کاملی از معماری عصر صفویه هستند و بازدید از آنها، شناخت دقیقی از معماری آن دوره به گردشگران میدهد.
گنجعلی بیک، ملقب به گنجعلیخان، یکی از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس بود که کارهای عمرانی مهمی را در این شهر به انجام رساند. او به منظور ایجاد یک تفرجگاه عمومی، در میان شهر یک میدان بزرگ احداث کرد که در چهار طرف آن بناهای اختصاصی قرار داشتند. این بناها شامل مدرسه، بازار، حمام و مسجد شده و در کنار هم یک مجموعه دیدنی و جذاب را پدید آوردهاند که از نظر گردشگری بسیار مهم است و افراد زیادی برای بازدید از آن میآیند.
حمام گنجعلیخان، مانند دیگر بناهای مجموعه گنجعلیخان شکوه و زیبایی معماری صفویه را نشان میدهد. سردری با معماری منحصر به فرد، ورودی به شکل دالان، رختکن، حوض وخزینه بخشهای مختلف این حمام تاریخی هستند و استادکاران و هنرمندان برجسته ایرانی، در زیباسازی و طراحی آنها، با نقاشیهای بسیار ظریف، استفاده از خوشرنگترین کاشیهای موجود، نورپردازی محوطه حمام، تزئینات گچبری زیبا و چشمنواز و خطاطیهای دلنشین هنرنمایی کردهاند.
نمای بیرونی و سردر این حمام، از آجرهای نیلی رنگ و سنگ مرمر پوشیده شده و نقاشیهایی از میرزا شکرالله، یکی از هنرمندان دوره صفویه، روی سقف ورودی آن وجود دارد که با مقرنسبندی تزیین شدهاند. کتیبهای از جنس سنگ مرمر در این حمام وجود دارد که شعری به خط نستعلیق روی آن حکاکی شده است. قدمت نقاشیهای قسمت پایینی سردر، به دوره قاجار برمیگردد و روی تزیینات دوره صفویه انجام شده است. این نقاشیها شامل تصاویری از خسرو و شیرین، فرمانروایان مشغول شکار، بهرام گور، حیوانات وحشی و ... میشوند.
سالن داخلی حمام گنجعلیخان، مانند دیگر حمامهای قدیمی ایران، از بخشهای مختلفی تشکیل شده است. یکی از این بخشها، قسمت شاهنشین است که جایگاه قشر ثروتمند را از مردم عادی جدا میکند. رختکن این حمام، شش غرفه جداگانه دارد و سقف آن نسبتا بلند است. غرفهها دورتادور رختکن قرار گرفتهاند و حوض زیبایی در وسط آنها خودنمایی میکند. فوارهای که در مرکز این حوض تعبیه شده، آهنگ دلنوازی را در فضای حمام پخش میکند.
در این حمام، مجسمههایی از جنس موم باپوششی از لباسهای محلی مردم کرمان، اعم از روحانیون، مردم عادی و پیشهوران قرار گرفتهاند که صحنههایی از عبادت کردن و حمام کردن به سبک سنتی را نشان میدهند. همچنین وسایل مختلف مورد نیاز استحمام از جمله سدر، تاس، حنا، شانه های قدیمی، لنگ، سنگ پا و آیینه های گوناگون قدیمی در حمام به نمایش گذاشته شدهاند. روشنایی این عمارت، از طریق نورگیرهایی که در مرکز و دورتادور سقفها قرار دارند تامین میشود و بازتاب نور خورشید از آب به دیوارها و سقف، باعث زیبایی بیشتر حمام میشود.