قلعه اردشیر یا قلعه کوه، قدیمیترین اثر و یکی از قلعه های استان کرمان است که به دستور اردشیر بابکان بالای یک صخره به ارتفاع 400 متر از سطح دریا و مساحت 20 هکتار بنا گردید. از آن جایی که این قلعه در کوهستان، و مشرف به شهر قرار گرفته، کاربرد نظامی - دفاعی داشته و به عنوان سکونتگاه دستگاه حاکم نیز مورد استفاده قرار میگرفته است. البته طی کاوش های انجام شده در این منطقه، کاشی های مزین به نقوش بزمی کشف شدند که احتمال مقصد بزمی بودن قلعه را بالا برد. این مکان دو بخش اصلی دارد که بخش نخست بر بالای قله است و قلعه اردشیر نام دارد؛ بخش دیگر بر روی تپه قرار گرفته و به آن قلعه دختر یا آتشکده یا نیایشگاه آناهید میگویند که به احتمال بسیار این دو بخش به هم مرتبط بودند. دلیل نام گذاری قلعه دختر، در افسانه ها بدین شکل آمده است که دختری با داشتن یک طلسم که قلعه را ناگشودنی مینمود، بر آن فرمانروایی میکرد. اما در واقعیت، گشوده نشدن قلعه توسط بیگانگان، دلیل این نام است.
قرار گرفتن قلعه اردشیر بر بالای بلندی کوه، سبب شباهت بسیار آن نسبت به قلعه فلک الافلاک شده است. با اینکه بسیاری از قسمت های قلعه اردشیر نابود شده، اما معماری به خصوص آن همچنان قابل رویت است. دیوار های ضخیم ساختمان که به قطر شش متر هم میرسند و استفاده از خشت خام بزرگتر معمول در ساخت قلعه از ویژگی های این ساختمان میباشد. یک صخره بلند و مرتفع در بخش جنوبی قلعه اردشیر وجود دارد که با تراشیدن پلکان در اواسط صخره، راه رسیدن به آن تعبیه گردیده است. تعداد این پله ها توسط ساکس 134 عدد محاسبه شده و برخی این بخش را نقارهخانه قلعه میدانند.
زمانی که اردشیر بابکان دست به شورش علیه حکومت اردوان چهارم اشکانی زد، باید ایالت های ایران را یک به یک با خود هم راه میساخت یا آن ها را با جنگ فتح میکرد. از جمله حاکم هایی که در آن دوره حاضر به تسلیم نشد، ولخش اشکانی، حاکم کرمان (که در آن دوره به آن گواشیر میگفتند) بود. اردشیر هم با جنگ شهر را گشود و با ساخت قلعه خود بر فراز کوه مزبور، کرمان را به محدوده قلمرو خود افزود. بنابراین این مکان، از جمله شهر های آباد و مرکز ایالت در آن دوره بوده است.
قلعه اردشیر کرمان در روز 1 فروردین ماه سال 1345 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از قلعه اردشیر به استان کرمان، جنوب شرقی شهر کرمان مراجعه نمایید. متاسفانه مشخص نبودن حریم قلعه و نصب دکل های مخابراتی در مرتفع ترین بخش های آن، سبب آسیب دیدن این مکان شده بود. سرانجام در سال های اخیر اقداماتی جهت بازسازی قلعه و ایجاد فضای سبز برای گردشگران، صورت گرفت.