آتشکده آناهیتا (قلعه دختر)

آتشکده آناهیتا یا قلعه دختر یکی از آثار تاریخی به جا مانده از دوره ساسانیان یا باقی مانده از سال 220 پیش از میلاد حضرت مسیح در شهر کرمان است. اردشیر دراز دست و ساسان، سردار نامی بابک خرم دین، از جمله افرادی هستند که ساخت این قلعه را به آن ها نسبت دادهاند. افسانهای درباره این قلعه وجود دارد که بیان میکند در گذشته فرمانروای کرمان یک دختر به نام آناهیتا بوده که با در دست داشتن یک طلسم از فتح شدن قلعه و شهر کرمان جلوگیری میکرد. به همین دلیل بقایای این قلعه را قلعه دختر مینامند. البته نام دختر ممکن است به دلیل دست نیافتنی و غیر قابل تسخیر بودن این قلعه (مانند برخی قلعه های دیگر) بر روی آن قرار گرفته باشد. آتشکده آناهیتا که نام دیگر این مکان است بر اساس روایت متفاوت به این بنا نسبت دادهاند. این روایت بیان میکند در این مکان به ستایش و اجرای آیین های پرستش آناهیتا، ایزد بانوی آب و باروری، پرداخته میشد. همچنین برخی نظرات این قلعه را محلی میدانند که پادشاه مغلوب بابل را در زمان کوروش بزرگ به آن تبعید کردند و یزدگرد ساسانی، آخرین پادشاه این سلسله، از آن به عنوان پناهگاه استفاده کرد. این بنا در قسمت کوتاهتر تپه و پایین تر از قلعه کوه ساخته شده است. تنها مصالحی که در ساخت آتشکده آناهیتا استفاده گردیده، خشت خام و گل رس میباشد. در گذشته قلعه کوه و قلعه دختر با یک معبر به یکیدیگر متصل میشدند. برای بالا رفتن از این صخره تنها یک تنگه باریک ایجاد و دیوار های قلعه دست نیافتنی، بسیار ضخیم ساخته شده بود. این دیوار های محافظ، که در جاهایی نیم کیلومتر ضخامت داشتند و در کنار چندین برج، از هر نفوذی جلوگیری میکردند. پس از بالا رفتن از صخره، دو دروازه برای ورود به این قلعه دیده میشد. این بنا دارای بخش هایی همچون چندین طاق نما دور تا دور قلعه، دو برج طویل، مخازن متعدد آب که برخی ظرفیتی صد هزار لیتری داشتند، ابنیه مسکونی و... بود. این حفاظت شدید در این منطقه و انبوه سفال های شکسته در دره، نمایانگر وجود منابع آبی در دره مذکور در آن دوره است. در حال حاضر این قلعه و قلعه کوه در وضعیت مناسبی قرار ندارند و آسیب های بسیاری بر آن ها وارد شده است. قدمت بسیار و بی توجهی مسئولان سبب شده از آن قلعه های باشکوه، تپه هایی خاکی بر جای بماند.
آتشکده آناهیتا یا قلعه دختر در سال 1354 با شماره ثبت 524 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از آتشکده آناهیتا به استان کرمان، شرق شهر کرمان، خیابان انقلاب، کنار پارک انقلاب مراجعه نمایید.