
دریاچه ارومیه یکی از جاذبه های طبیعی استان آذربایجان غربی است که به عنوان بزرگترین دریاچه ایران، ششمین دریاچه آب شور جهان، بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه و آبگیر دائمی در آسیای غربی شناخته میشود. دریاچه ارومیه در زمان های گذشته با نام های دریاچه چیچست (به معنی درخشنده)، دریاچه شاهی و دریاچه رضائیه نامیده میشد. طول این دریاچه 140 کیلومتر، عرض آن 55 کیلومتر و عمق آن 16 متر میباشد. دریاچه ارومیه همچون بسیاری از دریاچه های بزرگ، دارای جزیره هایی است که تعداد آن ها به 102 مورد میرسد. از این تعداد تنها جزیره شاهی (که بزرگترین جزیره است) مسکونی میباشد. اکوسیستم در این جزایر متفاوت است و مواردی که از دسترس مردم دور هستند، اکوسیستم غنیتری دارند. در گذشته، آرتمیا (کاربرد در پرورش ماهی و میگو و منبع غذایی برخی پرندگان)، حیوانات مهاجر و بومی از جمله فلامینگو، پلیکان، حواصیل و اردک در این دریاچه زندگی میکردند. در حال حاضر، اطراف دریاچه ارومیه و 23 جزیره آن، زیستگاه 115 گونه از پستانداران و 102 گونه از پرندگان میباشد. آب این دریاچه از طریق بارش برف و باران، چشمه های درون دریاچه و 60 رودخانهای که به آن منتهی میشوند تامین میگردد. زرینه رود، باراندوز، شهر چای، نازلو سیمینه رود، تلخه رود، گادر و زولا از جمله رود های مهم آن هستند. به دلیل قرار گرفتن دریاچه ارومیه در در انتهای حوضه و شور بودن آب ها، تبخیر مقدار بسیاری از آب ورودی، به سرعت اتفاق میافتد.
علاوه بر اهمیت طبیعی و گردشگری این دریاچه، نمک، لجن و آب آن نیز دارای خاصیت درمانی است. متاسفانه عواملی انسانی و طبیعی مانند استفاده افراطی از منابع آب آبریز دریاچه سبب شده که چندین سال خشکسالی بر آن چیره شود. این خشکسالی سبب شد دو جزیره اشک و کبودان تحت تاثیر قرار بگیرند و بسیاری از گونه های حیات وحش آن ها مانند گوزن زرد ایرانی و قوچ و میش ارمنی در معرض خطر باشند. یکی از اتفاقاتی که با کاهش آب دریاچه رخ میدهد، تغییر رنگ آن به رنگ های سرخ و نارنجی میباشد. این اتفاق حاصل فعالیت موجودات میکروسکوپی داخل دریاچه است که در هنگام کاهش آب دریاچه و افزایش غلظت نمک، افزون میشود. در سال های اخیر با اتخاذ تصمیمات و انجام اقداماتی، مراحل احیای دریاچه با موفقیت همراه شده است.
دریاچه ارومیه از سال 1346 به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده معرفی شد. سپس در سال 1352 آن را به فهرست پارک های ملی ایران افزودند. سپس این دریاچه به لیست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر افزوده شد و در سال 1355 نیز سازمان یونسکو آن را به فهرست 59 ذخیرهگاه زیست کره دنیا و پارک ملی افزود.
برای بازدید از دریاچه به استان آذربایجان غربی، 20 کیلومتری شهر ارومیه مراجعه نمایید. زمان پیشنهادی برای بازدید از این مکان فصل های بهار و تابستان هستند.