
ساختمان شهرداری ارومیه از بنا های دیدنی این شهر است که بیش از 90 سال قدمت دارد. پروژه ساخت این بنا، در سال 1307، به دستور رضا شاه پهلوی و توسط ملا اوستا، یکی از زبردست ترین معماران آن دوره انجام شد. در زمان ناصرالدین شاه این نوع بنا ها که با نام بلدیه شناخته میشدند، تنها در تهران و تبریز دیده میشدند. زیرا با هجوم دو گروه از یاغیان بین سال های 1297 و 1307 ساختمانی که در ارومیه (رضاییه آن زمان) وجود داشت نابود گردید و تا زمان رضا شاه، برای بار دیگر ساخته نشد. پس از ساخت این ساختمان، حسین خان جهانگیری یا بیگلربیگی اورموی به عنوان نخستین شهردار ارومیه شروع به کار کرد. این شهردار به دلیل توجه بسیاری که به شهرسازی داشت، در پیشرفت و توسعه شهر ارومیه کوشید. برای مثال درختکاری در معابر جهت زیبا سازی شهر، سنگ فرش کردن کوچه ها و خیابان ها، تامین روشنایی کوچه ها با نصب حدود 800 چراغ نفتی، توجه بسیار به نظافت شهر، برخورد با کسبه گران فروش یا کم فروش شهر و ... از جمله اقدامات او میباشد. ساختمان شهرداری شاهد رویداد های بسیاری بود که یکی از آن ها بمباران پادگان توسط ارتش روسیه در سال 1320 است. این اتفاق سبب آسیب دیدن قسمتی از نمای جنوبی بنا گردید که با همت افرادی مانند اوستا مهبور و یک استاد کار ارمنی تعمیر و بازسازی شد. رویداد تاریخی دیگر راه پیمایی های های اوایل انقلاب است که به میدان مقابل ساختمان شهرداری ختم میشدند. همچنین سخنرانی های بسیاری در بالکن این ساختمان، در مقابل جمعیت عظیم مردم ارومیه انجام میشد.
معماران آلمانی طراحی ساختمان شهرداری را بر عهده داشتند و حتی در ساخت آن از نماد کشور آلمان در آن دوره، یعنی عقابی با بال های باز، الهام گرفتند. این طراحی، سبب شباهت بسیار این بنا با ساختمان شهرداری تبریز شده است. از جمله ویژگی های معماری این سازه، فاصله 85 سانتی متری تمام پنجره های پاگرد راه پله از کف زمین است. بدین صورت محیط بیرون ساختمان برای فردی که بر روی صندلی نشسته، به راحتی قابل مشاهده میباشد. ابهت این مکان را میتوان در برجستگی های عمودی و اریب در طرفین ورودی آن مشاهده کرد که سبب کاهش یکنواختی سطح خارجی بنا گردیده است. ساختمان شهرداری دارای طبقه همکف، طبقه اول و زیرزمین میباشد و یک کتیبه که نشان شهرداری ارومیه را به نمایش گذارده است هم در قسمت بالای ساختمان دیده میشود.
ساختمان شهرداری ارومیه در روز 22 تیر ماه سال 1379 با شماره ثبت 2762 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد. برای بازدید از ساختمان شهرداری به استان آذربایجان غربی، شهر ارومیه، میدان انقلاب مراجعه نمایید. ساختمان شهربانی، ستاد لشگر 64 و ساختمان جدیدتر دادگستری از دیگر بنا های جذاب ارومیه میباشند که در نزدیکی این بنا واقع شده است.