ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

گنبد علویان، بنایی کهن و شاهکاری از هنر معماری و گچبری ایرانی بعد از اسلام است که در شهر همدان قرار دارد. این بنا یکی از سازه های بر جای مانده از دوره حکومت سلجوقیان می‌باشد و در حدود قرن ششم هجری قمری ساخته شد. خاندان علویان بانی ایجاد آن بودند که در آغاز از این گنبد به عنوان مسجد استفاده می‌کردند. مدتی بعد در زیرزمین این بنا سردابی ایجاد گردید تا به مقبره‌ آن خاندان تبدیل شود. از همین رو نام علویان را بر این گنبد نهادند. در گذشته گنبدی نیز بر روی آن وجود داشت که به مرور زمان فرو ریخت و در حال حاضر اثری از آن دیده نمی‌شود.

در بیتی که از خاقانی به جای مانده، از این ساختمان، با عنوان گنبد سبز یاد شده است. بیت: «دلا دوشم دلا دوشم دلا دوش / به حق گنبد سبز سیه پوش» این سازه به شکل یک مکعب چهار ضلعی ساخته شده که اندازه ابعاد آن برابر با ۱۲,۸ – ۱۲.۵ و ارتفاع آن ۱۱.۵ متر است. در چهار گوشه گنبد علویان می‌توان ۴ جزر شبیه به برج مشاهده کرد که هر یک ۹.۵ متر ارتفاع و ۲ متر قطر دارند. هر برج مزین به ۵ طاق نمای فرو رفته است و هر طاق نما به شکل مثلث، با ارتفاع ۸، عرض ۱ و عمق ۰.۵ متر می‌باشد. وجود این طاق نما ها سبب شده جزر ها از نظر مقطع شبیه به یک نیمه از ستاره هشت پر شوند. طاق نمایی که در قسمت شمالی ساختمان وجود دارد، دارای ۱۰ متر ارتفاع و حدود ۵.۵ متر عرض می‌باشد که درون آن با یک قاب مستطیل شکل با ارتفاع ۵.۶۰ و عرض ۳.۹۰ تزیین شده است. درب ورودی بسیار بلند (۳.۴۰ متر بلندی) و عرض آن حدود ۱.۶ متر می‌باشد که برای رسیدن به آن باید از ۹ پله سنگی بالا رفت. از آجر برای ساخت این بنا استفاده شده و هنر گچبری و آجرکاری ماهرانه را در هر قسمت آن می‌توان مشاهده نمود. بنای مذکور کمی از سطح زمین فاصله دارد و همانند دیگر مقبره ‌های چهار‌ضلعی این دوره، در مقابل آن یک سکو (طبقه‌ پایین گنبد) قرار گرفته است. گنبد علویان از لحاظ ظاهری، به گنبد سرخ مراغه و از لحاظ تزیینات حیرت‌انگیز و متراکم به گنبد حیدریه قزوین شباهت دارد. در سال ۱۳۱۷ اقداماتی جهت مرمت این بنا توسط اداره‌ کل باستان ‌شناسی صورت گرفت تا از چوب و پوشش شیروانی برای مسقف کردن آن استفاده شود. پس از آن، این بنا چندین بار مورد تعمیر قرار گرفت تا در نهایت سازمان میراث فرهنگی به دور آن حصاری کشید تا به خوبی از آن نگهداری شود.

گنبد علویان در روز ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۹۴ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.

برای بازدید از این بنای ارزشمند به استان همدان، شهر همدان، چهار باغ علویان، نزدیک امامزاده عبدالله مراجعه نمایید.