
ابو علی سینا یکی از دانشمندان، فیلسوفان، پزشکان و شاعران نامدار ایرانی است که در سال 359 هجری خورشیدی در بخارا چشم به جهان گشود. این دانشمند، نویسنده کتاب های شفا و القانون فی الطب نیز هست که کتاب هایش به چندین زبان ترجمه شده و از جمله کتب پزشکی معتبر در جهان میباشد. به طوری که در کتاب تاریخ علم، نوشته جرج سارتن، از ابن سینا به عنوان مشهورترین دانشمند ایران زمین یاد شده است. ابن سینا در سال 416 در همدان در گذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد. در گذشته، در محل کنونی بنا، منزل ابوسعید دخدوک، از دوستان ابن سینا که در کنار او به خاک سپرده شده وجود داشت. بنای اولیه آرامگاه به صورت یک چهار طاقی کوچک بود و تا اواخر قرن سیزدهم هجری نیز به همان صورت باقی ماند. سپس یکی از فرزندان شاهزاده عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه، به نام نگار خانم، تصمیم به تجدید بنای آرامگاه که بسیار فرسوده بود، گرفت. سپس دستور داد تا یک گنبد به جای چهارطاق ساخته شود و سنگ مزاری جدید بر روی مزار ابن سینا و ابوسعید قرار گیرد. سپس دور تا دور آن ها را با نرده های چوبی کوتاه پوشاندند و سنگ قبر های قدیمی را به دلیل ارزش تاریخی آن ها، در سرسرای آرامگاه جدید قرار دادند. در آن زمان آرامگاه، یک حیاط در قسمت جنوبی و یک کتابخانه با 649 جلد کتاب داشت. در خرداد ماه سال 1324 مسابقهای بین مهندسان و فارغ التحصیلان رشته معماری آغاز شد تا یک طرح برای بنای آرامگاهی جدید انتخاب شود. در نهایت طرح آقای مهندس هوشنگ سیحون در این مسابقه پذیرفته شد و ایشان اجرای این پروژه را برعهده گرفتند. مهندس سیحون برای طراحی نقشه از مقبره قابوس ابن وشمگیر، شاعر، خوشنویس و از امیران سلسله زیار و حاکم طبرستان و گرگان الهام گرفت و با ایجاد تغییراتی، طرح آرامگاه ابن سینا را ایجاد نمود. پس از مطالعه و سفر مهندس سیحون به پاریس، در نهایت پروژه ساخت بنا در خرداد ماه سال 1328 آغاز گردید. در این پروژه قبر ابن سینا و ابوسعید گشوده، جمجمه و استخوان های باقی مانده آن ها در جعبهای قرار گرفته و مهر و موم شد. این استخوان ها پس از اتمام ساخت بنا، در سال 1331 مجددا دفن شدند. یکی از مواردی که سبب تفاوت گنبد قابوس با این سازه میشود، تعداد ستون های آن ها است. آرامگاه ابوعلی سینا به نشانه 12 دانشی که در آن ها مهارت داشته، دارای 12 ستون است؛ در حالی که گنبد قابوس 10 ستون دارد.
آرامگاه بوعلی سینا در روز 21 اردیبهشت ماه سال 1376 با شماره ثبت 1869 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این مکان به استان همدان، شهر همدان، میدان ابوعلی سینا مراجعه نمایید.