
بازار سنتی همدان یکی از مراکز خرید و جاذبه های گردشگری این شهر است که بیشتر بنا های آن از دوره فرمانروایی قاجار و پهلوی بر جای مانده است. تنها سازه در این بازار که متعلق به دوره پیش از قاجار میباشد، کاروانسرای گلشن مربوط به زمان صفویان است. با این حال منابعی مانند کتاب های مقدسی و ابن حوقل که از مورخین و سیاحان اسلامی نامی در سده چهارم هجری قمری بودند، زمان ساخت بنای نخستین بازار را دوره سامانیان بیان کردهاند. از آن جایی هگمتانه روزگاری پایتخت ماد ها بوده، داد و ستد از آن دوره در همدان رواج داشته و حتی مدارکی در مورد وجود یک نهاد بانکی و بانکداری پیشرفته و تقریبا امروزی برای آسان سازی امور بازرگانی و داد و ستد ها در این مکان یافت شده است. تجارت در این شهر به سبب قرار گرفتن آن در مسير يکی از شاخه های اصلی جاده ابريشم از اهمیت بالایی برخوردار بود. تا زمانی که مبادلات ايران با کشور های غربی از طريق همدان و بغداد انجام میشد، بازار همدان نیز رونق زیادی داشت. اما افتتاح خطوط راهآهن میان پايتخت و بنادر شمالی و جنوبی کشور از اهمیت و رونق بازار کاست و دیگر تحولات اجتماعی و اقتصادی نیز در ویران شدن بخش هایی از آن تاثیر داشتند. بازار همدان همانند بسیاری از بازار های سنتی ایران، با سقف گنبدی پوشیده شده است. این مکان 38 راسته بازار دارد و 23 سرا و کاروانسرا در آن جای گرفتهاند. از میان این سرا ها، بزرگترین آن ها سرای گلشن، آبادترين، سرای گمرک، و سالمترین، سرای ميرزا کاظم میباشد. البته برخی از قسمت های این سرا ها به مرور زمان دچار تغییر شدهاند؛ اما همچنان از جاذبه های گردشگری مهم این شهر به شمار میآیند. سرای گلشن و میرزا کاظم از سرا های فعال بازار همدان هستند و در دو سوی راسته اصلی هسته نخستین بازار قرار گرفته است. هر یک از راسته های بازار متعلق به یک نوع پیشه میباشد و تمام این بخش ها در اطراف مسجد جامع همدان قرار دارند. مغازه داران این بازار، برای اقامه نماز های ظهر و عصر دست از کسب و کار کشیده و به این مسجد میروند. البته تعدادی مسجد کوچک نیز در بخش های مختلف این بازار بزرگ ساخته شدهاند (مانند مسجد پیغمبر در راستای پیغمبر، مسجد آقای آخوند در انتهای راسته گندمی ها و...) که بازاریان به آن جا نیز مراجعه میکنند. در گذشته چند نانوایی، غذاخوری، دکان بقالی، گرمابه عمومی، قهوهخانه و چایخانه در این بازار وجود داشتند که کسبه و مسافران در طول روز از آن ها استفاده مینمودند.
بازار سنتی همدان در روز 30 خرداد ماه سال 1377 با شماره ثبت 2027 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این مکان به استان همدان، شهر همدان، محدوده خيابان های بابا طاهر، اکباتان و شهدا مراجعه نمایید.