
سرخ دم لری نام یک محوطه باستانی در استان لرستان است که امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری آن شناخته میشود. این محوطه بر روی سینه کوه واقع شده و دلیل نامی که بر این منطقه نهادهاند، قرمز بودن خاک دامنه کوه است. همچنین نزدیک بودن آن به روستای لر نشین خوشناموند سبب افزودن واژه لر به نام محوطه گردید. در میان مردم منطقه، این محوطه با نام سوردم لری نیز شناخته میشود که برای باستان شناسان جهان، نامی آشنا به حساب میآید. در این محوطه چند لایه تاریخی وجود دارد که در لایه دوم آن یک پرستشگاه یافت شد. علاوه بر این بنا، چندین سازه باستانی دیگر نیز در اطراف آن به چشم میخورد. احتمال میرود پرستشگاه مذکور دو طبقه داشته که سنگ لاشه ها برای ایجاد طبقه نخست آن مورد استفاده قرار گرفته بودند. این سنگ لاشه ها به صورت نامتساوی مورد استفاده قرار گرفتند و ارتفاع بالایی داشتند که در دیوار های اصلی و فرعی آن قابل مشاهده است. براساس بقایای باقی مانده از طبقه دوم بنا، میتوان گفت این قسمت از خشت پخته و خام بنا شده بود. پرستشگاه دم سرخ لری به شکل یک اتاق مرکزی پدید آمده بود که سازهای مانند یک آتشدان چلیپایی از جنس خشت در آن ایجاد کرده بودند. نخستین کسی که اقدام به حفاری در این سایت بزرگ کرد، دکتر اشمیت بود. استاد ایزدپناه درباره او نوشته است: «[دکتر اشمیت] هنگامی که برای تحقیق با هیئت خویش به قصد دنباله تحقیق قبلی خود از رومشگان وارد کوهدشت شد، شب مهمان خانه حاکم آنجا میشود. روستاییان سرخدم چند روز قبل از آن به حسب اتفاق چند مجسمه برنزی هنگام شخم زدن مییابند و آنها را تسلیم حاکم وقت میکنند و او آن ها را به دکتر اشمیت نشان میدهد. اشمیت پس از مشاهدهی اشیا تصمیم میگیرد در سرخدم به حفاری مشغول شود». دکتر اشمیت با این عمل توانست دستاورد های بسیار مهمی را به دیگر محققان بدهد. برای مثال با پیدا کردن پرستشگاه مذکور که به معبد های آشوری شباهت دارد، میتوان به نفوذ و تأثیر هنر آشوریان بر هنر منطقه لرستان پی برد. در پی کاوش های بیشتر در محوطه دم سرخ لری، کاوشگران موفق به یافتن اشیای دیگری نیز شدند که مردمان آن ها را در داخل دیواره پرستشگاه کار گذاشته بودند. از آثار کشف شده در این مکان میتوان به آیینه های برنزی و مفرغی، مهره های استوانهای و مجسمه کوچکی از یک مرد و زن اشاره نمود. امروزه آثار مفرغی یافت شده این محوطه، در چندین موزه ملی و شخصی دنیا نگهداری میشوند. یافته ها نشان داده در آن دوره گروه های دینی برای انجام آداب خاص مذهبی خود از سرتاسر استان در این پرستشگاه گرد هم میآمدند.
برای بازدید از این محوطه باستانی به استان لرستان، 10 کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت مراجعه نمایید.