
بزرگترین تپه باستانی در ایران تپه باباجان است که در شهرستان دلفان استان لرستان قرار دارد. این تپه به عنوان یکی از گنجینه های باارزش از هویت و میراث کهن ایرانی شناخته میشود و در جهان مشهور است. اهمیت این مکان به دلیل نوع معماری به کار رفته در ساختمان هایش و آثار یافت شده میباشد که میتوانند به عنوان یک مرجع مهم برای محققانی که تمدن ایران زمین را مورد مطالعه قرار میدهند، مورد استفاده قرار گیرد. در فاصله سال های 1344 تا 1347 برای نخستین بار تپه باباجان مورد بررسی قرار گرفت. کسی که این تحقیقات را آغاز کرد گلرگاف مید، یکی از پژوهشگران دانشگاه لندن بود. در نتیجه این کاوش ها چهار دوره تاریخی و پیش از تاریخ در این محوطه باستانی یافت شد که دوره های ماد، هخامنشی و قرن هشتم تا نهم هزاره سوم پیش از میلاد را شامل میگردید. شهرت جهانی این تپه به سبب پیدا کردن کهنترین آجر های منقوش ایران در آن است. علاوه بر آن، کشف 15 نقش گوناگون در شکل های هندسی که با رنگ های اُخرایی و قهوهای طراحی شده و از سده های هشتم و نهم پیش از میلاد به یادگار مانده بودند، بر اهمیت این تپه افزود. در طی تحقیقات مشخص شد که در دو سده مذکور مهاجران آریایی در این تپه سکونت داشتند که در نتیجه فرضیه مربوط به کوچ کردن آن ها به فلات ایران ثابت شد. این افراد از شمال استان لرستان به این منطقه آمده و روستا هایی را تشکیل داده بودند که شامل خانه های کوچک سنگی در دامنه تپه باباجان میشد. در هزاره نخست پیش از میلاد مسیح این مکان مراکز اداری و مقر رؤسای محلی را در خود جای داده و از همین رو اهمیت بالایی داشت. تپه باباجان یک تپه مرکزی و چندین تپه در غرب و شرق را در بر میگیرد که پژوهش ها هنوز به تپه های مرکزی و شرقی محدود و به بخش غربی نرسیده است. تپه مرکزی به شکل بیضی دیده میشود که طریقه قرار گیری آن در امتداد جنوب شرقی به جنوب غربی میباشد. ابعاد این تپه 60 در 30 متر محاسبه گردیده که عرض آن در نزدیکی دامنه به 120 متر میرسد. تحقیقات باستان شناسان به یافتن سه طبقه منجر شد که هر سه مربوط به هزاره نخست پیش از میلاد میباشند. چندین اتاق در طبقه دوم این تپه وجود دارند که با انجام پژوهش هایی در آن ها چندین اثر همچون بقایایی از آسیاب های دستی، ظرف هایی از جنس سفال و ذخیره آذوقه یافت گردید.
تپه تاریخی باباجان در روز 10 مهر ماه سال 1380 با شماره ثبت 4161 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این مکان به استان لرستان، شهرستان دلفان، 5 کیلومتری غرب نور آباد مراجعه کنید.