خانه وکیل الرعایا (بنیاد ایران شناسی)

یکی از خانه های قدیمی در شهر اردبیل خانه وکیلی الرعایا است که در دوره فرمانروایی قاجاریان بنا شده بود. این بنا دو طبقه دارد و یک زیرزمین نیز در آن دیده میشود. در دورهای که خانه وکیل الرعایا بنا گردید، از آن به عنوان خانهای بسیار زیبا با معماری منحصر به فرد یاد میشد. اما پس از اینکه آخرین فرد از خاندان وکیل از دنیا رفت، میزان توجه به بنا بسیار کاهش یافت. تالار غربی این خانه مهم ترین بخش آن به حساب میآید که ابعاد آن ۵ متر در ۱۰ متراست. تزییناتی که در فضای داخلی خانه مورد استفاده قرار گرفته شامل آیینه کاری، کاشیکاری، مقرنس کاری و نقاشی های زیبا موجود بر روی دیوار میشود. در گذشته این خانه دارای یک ایوان بزرگ نیز بود که طاق نما و بند کشی منظم در ایجاد سردر آن مورد استفاده قرار گرفت. متاسفانه در جریان عریض کردن محلهای که این بنا در آن قرار گرفته، ایوان مذکور توسط شهرداری از بین رفت. ضلع شرقی ایوان که مشرف به حیاط خانه بود، به دلیل دارا بودن شیشه های رنگارنگ ارسی و آیینه کاری های هنرمندانه، نمای بسیار زیبایی داشت. معماری خانه متناسب با شرایط جوی منطقه میباشد و در ساخت آن به سرمای هوای شهر اردبیل توجه شده است. ویژگی های معماری بنا که سبب شده در برابر سرمای هوا مقاوم باشد، به کار بردن اصول صحیح در ایجاد ساختمان همچون متراکم و فشرده بودن پلان، تهیه مصالحی که به عنوان عایق حرارتی استفاده میشدند هستند. همچنین مصالح مذکور از اهمیت تهویه هوای داخلی میکاهیدند و اجازه ورود سوز سرما در داخل بنا نمیدادند. ایجاد بام های مسطح نیز سبب میشد برف ها بر روی آن باقی بمانند و همانند یک عایق حرارتی عمل کنند. پنجره های بزرگی که در دیوار های خانه وکیل الرعایا تعبیه شده هم با جذب نور خورشید و حرارت بیشتر میتوانستند بر افزایش دمای خانه موثر باشند. این بنا در دورهای که مشروطیت اوج گرفته بود، به عنوان محل تجمع سران کشور مورد استفاده قرار میگرفت.
خانه وکیل الرعایا در روز ۵ بهمن ماه سال ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۵۶۰ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این بنای تاریخی به استان اردبیل، شهر اردبیل، محله سرچشمه، کوچه وکیل مراجعه نمایید.