غار یخگان از جاذبه های طبیعی و جذاب در استان اردبیل است که حدود 1217 هکتار مساحت دارد. محل قرار گیری این غار در دامنه غربی کوهی به نام یخگان داغی (بوزخانه داغی) میباشد که حدود 2400 متر از سطح دریای آزاد بلندی دارد. ارتفاع آن از از نوک قله نیز حدود 60 متر محاسبه گردیده است. وجود خاصیت یخچالی در بخشی از غار سبب شده که آن را با نام یخگان یا معدن یخ بشناسند.
غار یخگان دارای دو دهانه میباشد که این دو 25 کیلومتر از یکدیگر فاصله دارند. دهانه اصلی غار به سوی شرق قرار گرفته و قطر آن حدود نیم متر محاسبه شده است. یک راهرو تنگ و باریک با 10 متر درازا و حداکثر 50 سانتیمتر قطر، دهانه را به تالاری وسیع متصل میکند. طبق محاسبات، ابعاد تالار مذکور 36 در 15 متر و حداکثر ارتفاع آن 20 الی 15 متر میباشد. یک حوضچه آب در ارتفاع 5.1 متری در کف غار دیده میشود که عمق آن به 20 سانتیمتر میرسد. آب موجود در حوضچه بسیار سرد و گوارا است که نتیجه برخورد بخار آب با دیواره سرد غار، سپس تقطیر آن ها و به وجود آمدن قطرات آب میباشد. استالاکتیت هایی که در سقف غار وجود دارند از پدیده های جالب درون آن هستند. دیگر ویژگی حیرت انگیز این مکان، معکوس طبیعت بودن آن است. بدین صورت که زمانی انجماد درون غار آغاز میگردد که هوای خارج آن رو به گرم شدن میرود. اما با آغاز فصل سرما، انجماد متوقف شده و پروسه ذوب شدن یخ ها آغاز میگردد. این اعتقاد وجود دارد که در گذشته وقوع زلزله یا رویداد دیگری سبب ریزش سقف غار شد که در نتیجه این ریزش غار جدیدی پدید آمد. بنابراین پس از ایمن کردن این بخش میتوان به سراغ غار اصلی رفت و با تحقیق و مطالعه آن را کشف نمود. داخل غار هوایی سرد و شدیدا مرطوب حاکم است که این هوا به صورت مداوم در جریان میباشد. به همین دلیل میتوان بر روی دیوار ها و سقف، بلور هایی از یخ را که به صورت قندیل و ورقه های نازک تشکیل شدهاند، مشاهده نمود. زمین غار از جنس آهک است و در جای جای آن نشانه هایی از خرد شدن سنگ ها که در نتیجه هوازدگی فیزیکی و یخبندان به وجود آمدهاند را به صورت واریزه، دیده میشوند.
این غار طبیعی در سال ۱۳۸۱ طی مصوبه شماره ۲۲۵ که در روز ۲۱ خرداد ماه سال ۸۱ توسط شورای عالی محیط زیست به تصویب رسید، به فهرست مناطق تحت مدیریت سازمان افزوده شد.
برای بازدید از غار یخگان به استان اردبیل، منتهي اليه جنوب شرقي خلخال، ضلع غربي اشتر ماسوله داغ (تالش) مراجعه نمایید. در پایین دست از ورودی غار نیز یک چشمه قرار دارد که دارای آب بسیار گوارا میباشد.