در شهر اردبیل کوچهای به نام رحمانی وجود دارد که در گذشته یکی از کوچه های مرکزی شهر به حساب میآمد. در این کوچه یک خانه تاریخی قرار گرفته که با نام خانه مناف زاده شناخته میشود. خانه مذکور در طول 1 سده قدمت حوادث بسیاری را به خود دیده و امروزه گردشگران بسیاری به بازدید آن میروند.
خانه مناف زاده در سال 1350 هجری قمری، برابر با سال 1309 هجری خورشیدی بنا گردید. درخواست ساخت این بنا را فردی به نام حسین قلی صادقی به حاج محمد علی معماری داد تا خانهای به مساحت یک هزار و سیصد و سه هزار مترمربع را در مرکز شهر قدیم اردبیل بنا نماید. حاج محمد علی معماری نیز با همت مضاعف بنایی ساخت که شیوه معماری آن منحصر به فرد و استقامت ساختمان آن فوق العاده بود. در آن دوره مردم این بنا را به عنوان تنها خانه کوشک مانند شهر میشناختند. زیرا خانه درست در بخش مرکزی حیاط واقع شده و باغی که آن را احاطه نموده آن را شبیه به کوشک کرده است. حسین قلی صادقی مدتی در این مکان زندگی کرد و بعد از آن فردی به نام بهادری و سپس بانک ملی آن را اجاره کردند. مدتی بعد بانک ملی خانه را به سازمان امنیت یا ساواک میدهد که همسایگان معتقدند زندانیان در آن مورد شکنجه قرار میگرفتند. به گفته یکی از همسایگان چندین زندانی به این خانه آورده و تا مدت ها از آن خارج نمیشدند. معماری این بنا نیز به گونهای است که صدا های داخلی از آن خارج نمیشود. سطوح سمت شمال و جنوب حدود 9 گام با هم تفاوت دارند که این اختلاف سبب تفاوت نمای ساختمان شده است. بدین صورت که نمای جنوبی خانه مناف زاده به صورت یک طبقه و نمای شمالی آن دو طبقه دیده میشود. به همین خاطر با نگاه کردن به بنا طبقه نخست آن، هم شبیه به زیرزمین و هم شبیه به طبقه همکف میباشد. پلان این ساختمان شبیه به مستطیل است و تزیینات آن شامل هره چینی آجری دوال بندی و نگاره و نقوش هندسی موجود در نما میباشد. مصالحی که در ساخت خانه مذکور مورد استفاده قرار گرفته شامل آجر و خاک بوده است. به دلیل استفاده نکردن از سیمان در پروژه ساخت این بنا، آن را به عنوان یک نمونه معماری منحصر به فرد در برابر دیگر خانه های شهر اردبیل میشناسند. جالب است بدانید در گذشته زلزلهای با قدرت 6 ریشتر در این منطقه رخ داد و خانه مناف زاده توانست با وجود آن حادثه، سالم بماند.
این بنای تاریخی در روز ۱۲ بهمن ماه سال ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۴۰۱ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از خانه مناف زاده به استان اردبیل، شهر اردبیل، میدان سرچشمه، کوچه رحمانی مراجعه نمایید.