
رودخانه قزل اوزن یکی از رودخانه های شهرستان خلخال است که جزو معروفترین و پر آب ترین رود های آن به حساب میآید. همچنین قزل اوزن در فهرست طولانی ترین رودخانه های موجود در ایران نیز قرار دارد. نام این رود ترکی است که واژه قزل به معنای قرمز و سرخ و اوزن به معنی شناور و رود میباشد. البته با انجام مطالعاتی مشخص شد که واژه اوز در ترکی قدیم در معنای آب فراوان نیز به کار میرفت. بنابراین قرار گرفتن این دو واژه در کنار هم عبارت رودخانه بسیار عظیم و بزرگ را تشکیل میدهند. در برخی منابع تاریخی از رود مذکور یاد شده که آن را با واژه های باستانی مردوس، آماری، مردی، آماردوس، ماردوس، ماردی و امردی نامیدهاند. کتاب حدود العالم که زمان تالیف آن به سال ۳۷۲ هجری قمری باز میگردد نیز درباره این رود مطالبی بیان کرده که بدین شرح میباشد: «دیگر رودیست آن را سپید رود خوانند از کوه حوبرث رود از ناحیت ارمینیه روی به مغرب و میان گیلان ببرد و اندر دریای خزر افتد». این رودخانه در جهت شمال به جنوب قرار گرفته و به دلیل قرار گرفتن در ارتفاع نسبتا بالا، ساکنان روستا های اطراف نمیتوانند از آب آن استفاده نمایند. سرچشمه اصلی رودخانه قزل اوزن در ارتفاعات چهل چشمه دهستان سارال، بخش دیواندره، شهرستان سنندج استان کردستان قرار گرفته است. آب جاری با طی نمودن مسیری پر پیچ و خم در این استان، زنجان و آذربایجان شرقی، وارد شهرستان خلخال میشود. آبگیری رود در این شهرستان بسیار زیاد است؛ به طوری به گفته برخی کارشناسان دلیل خشک نشدن آب رود گذر از شهرستان خلخال میباشد. این رودخانه در ادامه مسیر خود به سد منجیل میرسد و پس از وارد شدن به آن به رودخانه سفید رود تبدیل میشود. آب رود مذکور نیز با طی مسیری در استان گیلان، وارد دریای خزر میگردد. قزل اوزن علاوه بر این که میتواند برکت، آبادانی و رونق کشاورزی را به زمین های اطراف خود ببخشد بلکه با ایجاد طبیعتی جذاب در طول مسیر گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب میکند. این طبیعت زیبا که در اثر گذر رودخانه قزل اوزن از مسیری ۶۶۰ کیلومتری به وجود آمده، در هر چهار فصل ویژگی های مخصوص به خود دارد و جلوهای زیبا از کشتزار ها و باغ ها را در معرض نمایش قرار میدهند. بر روی رود قزل اوزن یک پل ساخته شده که محل قرار گیری آن، نقطه اتصال رودخانه فیروزآباد و قزل اوزن در محله آتاش چمی است. پل مذکور از پل فلزی قدیمی، ۵ کیلومتر به سمت بالا و از شهر هشجین حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد.
برای بازدید از رودخانه قزل اوزن به استان اردبیل، قسمت غربی شهرستان خلخال، بخش خورش رستم مراجعه نمایید.