خانه میرفتاحی (موزه مفاخر دینی)

خانه میرفتاحی، خانهای کهن در شهر اردبیل میباشد و از دوره فرمانروایی قاجار به یادگار مانده است. این بنا را حاج میرفتاح که یکی از تاجران شهر بود بنا کرد. زمان آغاز پروژه ساخت بنا، سال ۱۲۸۳ هجری قمری و زمان پایان آن سال ۱۲۹۰ بیان شده است. نقوش اسلیمی، آجر کاری ها، شیشه های رنگی و ارسی های زیبا از جمله عناصر زیبایی در خانه میرفتاحی هستند. عمارت مذکور دارای دو بخش اندرونی و بیرونی بود که بعد ها خانه بیرونی در اختیار مرحوم حاج میرآقا و اندرونی در اختیار برادرش حاج میرمحسن (که هر دو از فرزندان خاج میرفتاح بودند) قرار گرفت. بخش اندرونی دارای هزار و صد مترمربع و بخش بیرونی آن دارای ششصد مترمربع مساحت بود. پس از مدتی بخش اندرونی تخریب و تنها قسمت بیرونی خانه باقی ماند. بخش باقی مانده تا سال ها به عنوان محل برگزاری مراسم مذهبی و روضه خوانی و احسانات امام حسین (ع) مورد استفاده قرار میگرفت. در سال ۱۳۱۲ نخستین مدرسه دخترانه در شهر اردبیل در خانه میرفتاحی افتتاح گردید که مدرسه پوراندخت نامیده میشد. سپس در سال ۱۳۲۰ این بنا به محل فعالیت موسسه امور خیریه تبدیل شد و تا سه سال بعد این نوع فعالیت ها در آن صورت میگرفت. در سال ۱۳۲۶ مجددا از عمارت مذکور به عنوان مدرسه استفاده گردید که تا سال ۱۳۳۰ به عنوان نام دبیرستان نظام شناخته میشد. خانه میرفتاحی در سال ۱۳۸۲ هجری خورشیدی توسط بازماندگان مالک آن به سازمان میراث فرهنگی اهدا و پس از بازسازی آن، به موزه مفاخر دینی مبدل گردید. دلیل انتخاب این مکان برای برپایی موزهای با موضوع مذکور این است که ساکنین خانه درگذشته از عالمان و محصلان شناخته شدهای بودند. آثاری که در این موزه وجود دارند شامل تابلو های نقاشی، تندیس ها و تصاویری از عالمان نامدار اردبیلی است. میرزا محسن مجتهد اردبیلی، احمد مقدس که از مراجع تقلید بودند، میر صالح مجتهد انواری، سید مرتضی خلخالی، سید یونس موسوی اردبیلی و میرزا علی اکبر مجتهد اردبیلی تنها تعدادی از عالمانی هستند که در این مکان مورد معرفی قرار گرفتهاند. کتاب های نفیس، دستخط ها و دیگر آثار بر جای مانده از علما نیز در موزه مفاخر دینی قرار دارند. کتابی در این مکان وجود دارد که زندگی نامه و نقاشی هایی از عالمان بزرگ اردبیل در خود جای داده است. کتاب مذکور با نام گوهر های شب چراغ شناخته شده و دلیل انتشار آن معرفی بهتر آن افراد میباشد. نقاشی هایی که گفته شد را هنرمندی اردبیلی به نام حسن مردانه رسم کرده است.
خانه تاریخی میرفتاحی در روز ۱۰ دی ماه سال ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۶۸۷ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از این مکان به استان اردبیل، شهر اردبیل، محله تازه میدان مراجعه کنید.