قلعه آلاجوق از مکان های دیدنی در استان اردبیل می باشد که در سال های اخیر مورد مطالعه قرار گرفته است. برجک ها، حوضچه های دستکند، که در دل صخرهای طبیعی درون قلعه ایجاد شده بودند، پله های دست ساز بر روی صخره، معابر و راه ها از جمله عناصری هستند که در محوطه قلعه مذکور کشف شد.
علاوه بر آن، در کاوش های انجام شده بقایایی از یک پل به نام اینجیرلی یافت گردید که بر روی رودخانهای به همین نام قرار داشت. پل مذکور دارای پایه هایی سنگی است که قسمت هایی از آن با استفاده از ملات ساروج ایجاد شده و به همراه بخش هایی جزیی از موج شکن های پایه ها به چشم می خورند.
برای ایجاد راه های دسترسی به قلعه از راه رودخانه اینجیرلی قسمت هایی از صخره طبیعی برش داده شدهاند و در برخی قسمت ها نیز معابر از راه دیوار چینی سنگی ایجاد شدهاند تا مردم بتوانند به راحتی رفت و آمد کنند. جادهای که گفته شد به صورت سنگ فرش شده تا آبشار چالاچوخور نیز ادامه دارد و با پشت سر گذاشتن آن، به ژئوپارک دومولی و چندین قلعه تاریخی به نام های اوغلان قالاسی، قیز قالاسی، کند قالاسی، آنزیر قالاسی و داش قالاسی متصل می گردد.
در ادامه کاوش های انجام شده در این منطقه آثار معماری یافت شد که مربوط به دوره های سلجوقی، خوارزمشاهی و سال های آغازین حکومت ایلخانان بودند. ارزشمندترین نتیجهای که در این کاوش ها به دست آمد در رابطه با ارتباط داشتن قلعه مذکور با حکومت خوارزمشاهیان بود. بنابراین معماری مخصوص سده های سه تا هفت هجری قمری در قلعه آلاجوق دیده می شود که متناسب با آب و هوای منطقه ایجاد شده بود.
در برخی از متون تاریخی مانند سیره جلالی یا سیره جلال الدین درباره حضور خوارزمشاهیان در این منطقه مطالبی وجود دارد. کتاب مذکور که توسط شهاب الدین محمد نسوی در سال های نزدیک به حیات سلطان جلال الدین تالیف شده، به جلال الدین، پسر سلطان محمد خوارزمشاه اشاره نموده است. این فرد در سال 624 هجری قمری، پس از مرگ پدرش و زمانی که مغولان مشغول جنگ های پارتیزانی با ایرانیان بودند، به آذربایجان رفت. سپس او در سال 625 هجری قمری به جنگ با گرجیان و حمله به تفلیس پرداخت و دشت مغان را برای استراحت سپاهیانش در فصل زمستان انتخاب نمود. این موضوع در کنار کشف شدن سكه های مسی جلال الدین در قلعه آلاجوق، استقرار سپاهیان جلال الدین را در قلعه آلاجوق ثابت کردهاند.
ویژگی دیگر معماری قلعه مذکور این است که از آن جایی که سبک زندگی و معیشت مردم منطقه دامداری، باغداری و کشاورزی بود، مصالح به کار رفته در قلعه نیز با این نوع سبک زندگی تناسب داشت.
برای بازدید از قلعه آلاجوق به استان اردبیل، شهرستان گرمی، مرز شهرستان هوراند و شهرستان گرمی، کنار محل تلاقی دو رود اینجیرلی و دره رود، بخش مخزن سد در حال ساخت عمارت مراجعه نمایید.