سنندج، شهری زیبا در غرب ایران است که مردمان کرد مهمان نواز و مهربان در آن ساکن هستند. قدمت این شهر به قرن یازدهم میرسد و از زیباترین و جذابترین شهرهای ایران محسوب میشود. این شهر پر از جاذبه های گردشگری و توریستی از جمله موزه ها، عمارت ها، پارک ها و بازار هاست.
عمارت وکیل الملک از مکان های تاریخی و دیدنی سنندج است که در محله قطارچیان و خیابان کشاورز قرار دارد. این عمارت که به عمارت وکیل نیز معروف است، ملکی موروثی و شخصی برای خانواده وکیل به حساب میآمده که همواره در تاریخ کردستان قدرت در دستانشان بوده است. این عمارت که مجموعهای عظیم میباشد، بخش اصلی در وسط و بخش های دیگر در پیرامون آن را شامل میشود. عمارت وکیل سه قسمت دارد که عبارتند از عمارت وکیل الملک، عمارت وکیل السلطان و عمارت وکیل الممالک. این عمارت نقشه سادهای داشته و همانند بنا های دوره اصفهانی، دارای سه در، پنج در و دو در و نیز ایوان است.
بنای اصلی عمارت وکیل الملک متعلق به دوره زندیه، افشاریه و قاجاریه است که توسط حاج محمد رشید بیگ وکیل، یکی از امرای مفرخان زند ساخته و در دوره های بعد آرام آرام و به صورت کاملاً تدریجی تکمیل شد. در سال ۱۳۱۰ هجری قمری برای اولین بار این عمارت، توسط امان الله خان وکیل الملک تعمیر کلی شد. بعد ها امان الله خان وکیل الملک آن را گسترش داد و به مجموعهای که چندین ساختمان و حیاط و باغ دارد، مبدل کرد.
پیش از انقلاب، بنای قدیمی به علت های گوناگون تخریب گشت ولی با همت و تلاش مالک خود، به سبک و مدل قدیمیاش بازسازی گردید. چندین حیاط و بازارچه و حمام با کاربری مسکونی، تجاری و بهداشتی به عنوان فضا های الحاقی در آن به وجود آمد که در همه آن ها اصول معماری ایرانی رعایت و تزئینات زیبا استفاده شده است. کل مساحت عمارت ۸.۱ هکتار میباشد که با سه بخش مسکونی، تشریفاتی و بهداشتی به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع میرسد. در جلوی ایوان های اصلی رو به باغ، ستون های سنگی با تزئیناتی به شکل طناب قرار گرفته و روی آن ها سقفی شیروانی به شکل کلاه فرنگی کار شده است.
آجرکاریهای زیبایی نیز در این عمارت به چشم میخورد که جلوهای ویژه ایجاد کرده است. در مجموعه عمارت وکیل الملک، حمام خصوصی بزرگی وجود دارد که مورد استفاده خانواده قرار میگرفت. اینطور به نظر میرسد که ساخت این حمام، همزمان با ساخت مجموعه عمارت وکیل الملک در دوره زندیه باشد. آهکبری های بسیار زیادی روی دیوار ها و در فضا های سرد و گرم حمام وجود دارد. نقش و نگار های به کار رفته در تزئین حمام، از نوع تزئینات هندسی، حیوانی و گیاهی بوده و از نقش طاووس بیشتر استفاده شده است.
عمارت وکیل الملک از سمت جنوب به خیابان وکیل یا همان کشاورز، از سمت شرق به اداره پست و پارک سپیدار، از سمت غرب به کوچه وکیل و از سمت شمال به بازار وکیل میرسد. برای بازدید از این عمارت میتوانید به شهر سنندج، خیابان کشاورز مراجعه کنید.