یکی از مکان های تاریخی شهر سنندج، کلیسای سنندج است. کلیسای قدیمی سنندج با اهمیت تاریخی که قدمت آن به حدود ۲۵۰ سال پیش میرسد، متعلق به اوایل دوره قاجار میباشد. این بنا در ضلع غربی خیابان نمکی، محله آغه زمان واقع شده است که محلهای مسیحی نشین میباشد.
زمانی که عثمانی ها در اواخر دوره صفویه و حکومت شاه عباس دوم، ارامنه را به ایران تبعید کردند، برخی از آن ها در سنندج ساکن شدند. اوایل دوره قاجار کلیسایی برای ارامنهای که مهاجر بودند ساخته شد. از بینظیرترین مشخصه های کلیسای سنندج میتوان به سردر ورودی با اتاق های نیمدایرهای، شبستانی با سقفی منحنیوار و به صورت طاق اشاره نمود. همچنین از بخش های شبستان نیز باید ۱۲ طاق، محراب، دو قبر و ۶ ستون را نام برد. مدل و سبک معماری این کلیسا متأثر از معماری سبک اصفهانی است و به نوعی ترکیب و تلفیقی از نماسازی سبک بومی میباشد. برای مثال طاقنما و ستون های آجری، به شکل مشعل شکل گرفتهاند و قسمت بالای آن ها، آجرکاری شده است. متأسفانه درمورد سازندگان این کلیسا اطلاعات دقیقی وجود ندارد.
برای ورود به کلیسا باید ابتدا از در ورودی چوبی بزرگی عبور کرد که پس از آن وارد دالان و از آنجا به شبستان کلیسا راهنمایی میشوید. با پشت سر گذاشتن و عبور از دالان، به در قهوهای رنگ سالن کلیسا میرسید که صلیبی در بالای آن قرار دارد. در سالن کلیسا نیز ستون های سنگی ساده با گچبری های زیبا و تماشایی وجود دارد. در انتها نیز تصویر بزرگی از حضرت عیسی و مجسمهای به رنگ آبی از حضرت مریم دیده میشود و چندین فانوس نیز روی طاقچه ها قرار گرفتهاند. از سالن کلیسا و چندین پله که بگذرید به حیاط کلیسا میرسید.
در حیاط دلباز کلیسا یک حوض با چهار درخت بزرگ قدیمی قرار دارد که عمرشان به ۵۰ سال هم میرسد. همچنین آبنمای زیبایی در ضلع جنوبی حیاط به چشم میخورد. در قسمت شمالی حیاط، قبرهایی وجود دارد که باتوجه به نوشته های روی سنگ ها میتوان به مسیحی بودن آن ها پی برد. در کلیسای سنندج قناتی وجود دارد که هنوز فعال میباشد!
به دلیل اینکه بسیاری از مسیحیان سنندج را ترک کردهاند، کلیسای سنندج مدت هاست که حالت متروکه به خود گرفته و تقریباً دیگر کسی برای دعا به این کلیسا مراجعه نمیکند. ولی هنوز علاقمندانی هستند که برای بازدید از آثار قدیمی و کهن به کلیسا میروند. باید یادآور شد که در این کلیسا، پیرزنی با خانوادهاش زندگی میکند که سال های جوانی عمرش را صرف نگهبانی از کلیسا کرده است.
با در نظر گرفتن ارزش تاریخی و معماری کلیسای سنندج، این اثر از یکی از جاذبه های دیدنی و گردشگری سنندج محسوب میشود. در چندین سال گذشته، سردر ورودی کلیسا به همت سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شده است.
کلیسای سنندج در تاریخ ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۷۸ با شماره ۲۶۶۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.
برای بازدید از این کلیسا میتوانید به سنندج، محله آغا زمان، خیابان نمکی، کوچه کلیسا مراجعه کنید.