اروند رود یا رود اروند، رودی مهم و پهناور در جنوب غرب ایران و بطور دقیق، در مرز ایران و عراق می‌باشد که از همریزش رودهای دجله، فرات و کارون به وجود آمده است. رودهای دجله و فرات قبل از آنکه به کارون بپیوندند در شهر قرنه در ۳۷۵ کیلومتری جنوب بغداد به یکدیگر متصل می‌شوند. ریزشگاه اروندرود در میان شهر ایرانی اروند کنار و شهر عراقی فاو واقع شده است. از جمله بندرهای مهم این آبراه، می‌توان به بصره، خرمشهر، آبادان، خسروآباد و فاو اشاره کرد که در رونق بازرگانی آن منطقه نقش به سزایی دارند. در جغرافیای دوره اسلامی، رودخانه اروند را بحر می‌گفتند؛ گاهی اوقات بحر عذب یعنی گوارا، و گاهی اوقات دجلة العوراء. ولی نام شط العرب واژه‌ای است که در نزهة القلوب استفاده شده است.
درگیری‌هایی بر سر مالکیت و حق استفاده از این رودخانه، میان ایران و عراق بوده و نقطه آغاز آن زمانی بود که امپراطوری عثمانی با مرزهای غربی ایران همجوار شد. در طول آن مدت نیز قراردادهای بسیاری برای نحوه بهره‌برداری از رودخانه میان دو کشور ایران و عراق به امضا رسید که مهم‌ترین قرارداد، پیمان ۱۹۷۵ الجزایر می‌باشد. این پیمان تا به امروز باقی مانده و در قسمتی از آن به موضوع تعیین مرز در محل رودخانه پرداخته شده است.
عرض اروند رود حدود ۵۰۰ – ۱۰۰۰ متر می‌باشد و عمقی تا حدود ۱۸ متر دارد که در زمان جزر و مد آب تغییر می‌کند. جزر و مد آب در طول شبانه روز ۴ بار تکرار می‌شود. جریان آب رودخانه اروند، از دو رودخانه دجله و فرات عراق سرچشمه می‌گیرد و رودخانه کارون نیز به آن می‌ریزد. همچنین حرکت آب از سمت شمال به جنوب است که سرانجام به خلیج فارس می‌رسد. درمورد ارتفاع آب باید گفت که در عمیق‌ترین بخش رودخانه، ارتفاع آب به ۲۵ متر و همینطور اختلاف ارتفاع آب در پایین‌ترین حالت جزر و بالاترین حالت مد به حدود ۵.۳ متر می‌رسد. شایان ذکر است که حالت و شرایط کرانه‌های ایران و عراق در اروند به خطر رسوباتی که حاصل از جریان آب می‌باشد، متغیر است که همین امر منجر به تغییر حدود مرزی ایران و عراق در سال ۴۸ گردید. چنین تغییراتی در ساحل رودخانه شرایط و وضعیت متفاوتی را ایجاد کرده است؛ به عبارت دیگر در قسمتی که ساحل ایران محکم می‌باشد، ساحل عراق حالت سستی دارد و بالعکس. حتی در بخش‌هایی از منطقه، زمین حالت باتلاقی داشته و عرض منطقه باتلاقی در برخی مناطق، به ۴ کیلومتر نیز می‌رسد.
بندرهای ایرانی خرمشهر و آبادان و نیز بزرگترین بندر عراق که بصره می‌باشد، در کناره‌های رودخانه قرار دارند. به دلیل اینکه این رودخانه میان دو کشور ایران و عراق مشترک است، براساس قوانین بین‌المللی، هر دو کشور حقوق یکسانی بر رودخانه دارند. شیوه تعیین خط مرز بر رودخانه‌های مرزی، یا به شیوه خط فرض منصف وسط رودخانه است یا اگر که قابل کشتیرانی باشد، مرز مشترک به شیوه تالوگ تعیین می‌شود که به معنی خط‌القعر قابل کشتیرانی در حالت جزر کامل است. همچنین باید گفت که چندین جزیره کوچک در میانه اروند رود، در نزدیکی پیوندگاه این رود به رود کارون قرار گرفته که عبارتند از: صالحیه، بلجانیه، ام‌الطویل، بوارین، ام‌البابی و ام‌الرصاص.
در ساحل رودخانه اروند، بوته‌های بلند چولان و نی وجود دارد که هرچه رودخانه به سمت دهانه اروند نزدیک می‌شود، عمق چولان افزایش پیدا می‌کند. ارتفاع چولان‌ها ۵.۱ متر و ارتفاع نیزارها حتی به ۳ تا ۴ متر هم می‌رسد. زمین این بخشها غالباً سست بوده و برخی مواقع انسان تا زانو در گل فرو می‌رود. علاوه بر نیزار و چولان، نخلستان بزرگی در ساحل عراق و ایران وجود دارد که عمق آن ۲ تا ۵ کیلومتر است. زمین این بخشها نیز عمدتاً سست می‌باشد و فقط در مناطقی که زمین سختی وجود داشته، جاده سازی انجام شده است.
_01.jpg)
.jpg)
_01.jpeg)