ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

از دیگر جاذبه های استان زنجان می توان به مسجد و مدرسه خانم اشاره نمود که به دلیل بنا شدن توسط جمیله خانم ذوالفقاری با این نام شهرت یافت. جمیله خانم ذوالفقاری دختر یکی از سرداران قدیمی به نام حسین قلی خان معروف به ذوالفقاری، بود. این بانو از افراد ثروتمند و صاحب شان به شمار می رفت که در سال های پایانی حکومت قاجار سفارش ساخت این مکان را به معماری داد.

زمان ساخت این بنا بر روی یک کتیبه که در سردر مسجد وجود دارد، نوشته شده است. سال ذکر شده به عنوان زمان ساخت مسجد و مدرسه خانم، سال 1323 هجری قمری می باشد. همچنین نام معمار این مکان نیز بر روی کتیبه دیده می شود که فردی به نام استاد اسماعیل بود. از این مسجد نیز وقف نامه‌ای باقی مانده است که متعلق به تاریخ ۲۲ محرم سال ۱۳۲۶ هجری قمری می باشد. در وقت نامه مذکور بیان شده به دلیل فوت جمیله خانوم ذوالفقاری پیش از پایان پروژه ساخت بنا، دختر او که قمرتاج خانوم بود به انتخاب ایشان، نخستین متولی مسجد مدرسه خانم شد.

همانطور که بیان گردید این بنا در زمان قاجاریه ساخته شد و به همین دلیل دارای شاخصه های معماری همان دوره می باشد. از جمله تزیینات به کار رفته با شیوه آن دوره می‌ توان به تزیینات پرکار درب ورودی، حجره های رو به روی میان سرا، نقش های هندسی موجود در آن ها و رنگ های به کار رفته در بنا اشاره نمود. سبک معماری، شیوه و تکنیک تزیینی به کار رفته در بنا آن را به یکی از جاذبه‌ های گردشگری دیدنی شهر زنجان تبدیل کرده است.

بیشتر مساحت این بنا جزو قسمت مدرسه است و قسمت های موجود در مسجد عبارت‌اند از شبستان تابستانی و زمستانی، سردر، صحن، حجره ها و دو مناره تزیین شده. این مناره ها بر فراز سردرد قرار گرفته‌ و به صورت قطور وکوتاه بنا شده‌اند. تزیینات موجود بر روی این مناره ها شامل آجر کاری و کاشی کاری های بدیع است که می‌ توان آن ها را با مناره های مدرسه سپهسالار قدیم تهران مقایسه نمود. برای ایجاد ورودی مسجد از پلانی به شکل U استفاده شده بود که افراد با ورود به آن حس دعوت شدگی داشتند. درب ورودی مسجد از جنس چوب می‌ باشد و طاق نما هایی که جداره های آن را با آجر و کاشی تزیین کرده‌اند، آن را پوشانده‌اند.

در قسمت مدرسه، جبهه های شمالی، شرقی و غربی آن با حجره ها احاطه گردیده و در مقابل هر کدام یک ایوانچه وجود دارد. در جبهه جنوبی حیاط یک شبستان طبیعی چشم می خورد که در وسط آن یک ستون آجری تعبیه شده‌ است.

این بنای تاریخی در روز 10 اردیبهشت ماه سال 1354 با شماره ثبت 1055 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.

برای بازدید از مسجد و مدرسه خانم  به استان زنجان، شهر زنجان، سبزه میدان، خیابان قائمیه، کوچه فخیم‌ الدوله مراجعه نمایید.