یکی از مراکز مهم در شهر زنجان که در جنوبیترین قسمت آن واقع شده، حسینیه اعظم می باشد. مساحت این مکان بیش از دوازده هزار متر مربع محاسبه شده که در آن امکانات و فضا های متعدد فرهنگی، خدماتی، مذهبی و درمانی مشاهده می شود. از جمله این امکانات می توان به شبستان های مختلف، صندوق قرض الحسنه، کتابخانه و دارالشفا اشاره کرد. این محل از اماکن مذهبی شیعیان به حساب می آید که دو نفر به نام های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی حدود یک سده پیش، آن را وقف کردند.
معروفیت این حسینه به سبب برگزاری باشکوه مراسم عزاداری امام حسین و حضرت عباس در ماه محرم است. در شهر زنجان، مردم روز هشتم محرم را با نام یوم العباس می شناسند و در آن روز دسته های عزاداری از این مسجد حرکت می نمایند. این دسته ها پس از عبور از خیابان فردوسی، مسیری را تا امامزاده سید ابراهیم طی کرده و مراسم را تا اذان مغرب ادامه می دهند. در این حین مردم نذورات خود را به صورت های مختلف به این دسته ها اهدا می کنند.
شکوه این عزاداری به حدی است که علاوه بر مردم این شهر، مسافرانی از دیگر استان ها و حتی افراد عالی رتبه کشوری و لشکری برای حضور در این مراسم به حسینیه اعظم زنجان می روند. طبق آماری که در سال ۱۳۹۱ دریافت شد، افراد حاضر در دسته های عزاداری این حسینیه بیش از ۵۰۰ هزار نفر بودند.
چندین منبع تاریخی وجود دارد که در آن ها نام حسینیه زنجان آورده شده است. یکی از این منابع، تاریخ دارالعرفان خمسه نام دارد که توسط رستم الحکما نوشته شده است. با استناد به این منبع می توان ثابت کرد که مسجد حسینیه اعظم زنجان متعلق به دوره فرمانروایی نادر شاه افشار و حتی چندین سال پیش از او می باشد.
علاوه بر آن سنگ نوشتهای در این مکان وجود دارد که اشعاری بر روی آن نوشته شده است. در پایین این اشعار می توان تاریخ ۱۲۶۱ هجری قمری را به صورت هک شده مشاهده نمود. محل دقیق قرار گرفتن سنگ نوشته مذکور، بر روی دیواری در راهرو و مدخل ورودی مسجد حسینه می باشد. گفته شده این تاریخ بیانگر زمان تعمیر تعدادی از دیوار های حسینیه و فضای عمومی آن است.
یکی دیگر از مواردی که می توان بر اساس آن پی به قدمت مسجد برد، یک عَلَم فلزی که در حسینیه قرار دارد، می باشد. نام این اثر، علم اصلی است و نسبت به دیگر علم ها سایز کوچکتری دارد. از آن جایی که تاریخ ساخت حک شده بر روی آن به سال ۱۲۲۱ هجری قمری باز می گردد، می توان پی به قدمت مسجد برد.
مراسم عزاداری که در این مکان برگزار می شود، در دی ماه سال ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۱۰ به فهرست میراث معنوی ایران افزوده شد.
برای بازدید از حسینیه اعظم به استان زنجان، جنوب شهر زنجان، خیابان فردوسی مراجعه نمایید.