ویلاتون، اجاره ویلا در شمال کشور

یکی از بنا های تاریخی استان زنجان در شهرستان ابهر واقع شده که نام آن مسجد جامع قروه می باشد. این مسجد کهن در منطقه ابررود (به معنای رود کبیر) و در مرکز روستایی هم نام با خود واقع شده است. مسجد مذکور از بنا های به یادگار مانده از دوره فرمانروایی سلجوقیان، یعنی سده پنجم هجری قمری می باشد.

البته برخی باستان‌ شناسان با انجام تحقیقاتی در این مسجد آن را مربوط به دوره فرمانروایی آل بویه می دانند. از جمله دلایلی که سبب این نتیجه‌گیری شده وجود برگ چناری در قسمت بالایی محراب است که سبک دوره آل بویه به حساب می آید. همچنین تزیینات موجود بر طاق بندی این مسجد، دلیل دیگری بر اثبات این ادعا است.

کتیبه‌ای که در لچگی محراب تعبیه شده، زمان ساخت این بنا را نمایش می دهد که سال ۴۱۳ هجری قمری بوده است. البته گذر زمان، عوامل طبیعی و غیرطبیعی سبب شد این بنا تخریب شود. سپس در سال ۵۷۵ هجری قمری اقداماتی جهت مرمت و بازسازی مسجد صورت گرفت.

از سبک چهار طاقی برای ایجاد سازه مذکور استفاده شده و بر روی اضلاع چهارگانه آن، گنبدی باشکوه قرار گرفته است. این گنبد به وسیله چهار فیل پوش که قوس های بلندی دارند نگاه داشته شده و این فیل پوش ها را نیز یک تخته ضخیم با زاویه ۴۵ درجه، حفظ کرده است. چهار فیل پوش مذکور بگونه‌ای به چهار طاق نما متصل شده‌اند که پلان مربع شکل ساختمان شبستان تغییر کرده و به صورت دایره درآمده است. در معماری، اجرای گنبد بر روی پلان مربعی شکل بسیار دشوار دانسته می شود که معماران ساسانی برای نخستین بار در تاریخ، آن را انجام دادند. سپس معماران دوره اسلامی، این نوع معماری را به حد اعلای خود رساندند. تزیینات آجری و هندسی سبب زیبایی فیل پوش ها و طاق نما های این بنا شده است. این اثر تاریخی ارزشمند را می توان با شبستان های مسجد جامع قزوین و کابل مقایسه نمود.

سال ها قبل یک لایه خاکستر با زغال در این مکان یافت شد که حدود ۴ سانتی متر قطر داشت. سپس برای تحقیقات بیشتر نمونه‌ای از آن لایه به آزمایشگاه مرکزی تحویل داده شد. این موضوع نشان داد بنای اصلی در گذشته کاربرد دیگری داشته و مدت ها بعد به مسجد تبدیل گردید. از آن جایی که معماری طاق های مسجد به چهار طاقی آتشکده های ساسانی شباهت دارد، برخی افراد معتقدند کاربرد پیشین این مکان، آتشکده بوده که در دوره ساسانی بنا شده بود. البته اثبات این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر باستان شناسی است.

مسجد جامع قروه در روز ۵ اسفند ماه سال ۱۳۴۱ با شماره ثبت ۴۳۳ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.

برای بازدید از این بنای تاریخی به استان زنجان، شهرستان ابهر، کیلومتر ۱۵ جاده ترانزیتی ابهر _ تاکستان، روستای قروه مراجعه نمایید.