شهر ابهر در زنجان قرار دارد و دارای یکی از بنا های تاریخی این استان به نام آرامگاه پیر احمد زهرنوش می باشد. در این آرامگاه سه عارف بزرگ به خاک سپرده شده و امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهر معرفی می گردد. البته منابع مختلف، از تعداد افرادی که مزار آن ها در این مکان قرار دارد، اعداد متفاوتی را بیان نموده‌اند. برای مثال در کتاب تاریخ ابهر بیان گردیده که ۶ نفر در این آرامگاه به خاک سپرده و اسامی آن ها نیز نوشته شده است. کتابی دیگر به نام تاریخچه گنبد و پیر احمد نام ۴ عارف را به عنوان کسانی که در این بقعه دفن شده‌اند، بیان نموده است.
یکی از عارفانی که مزار ایشان در این مکان قرار دارد، ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن صالح ابهری است که نخستین فرد به خاک سرده شده در آرامگاه بود. این عارف در سال ۲۸۷ هجری قمری در ابهر چشم به جهان گشود و در سال ۳۷۵ هجری قمری در همان شهر از دنیا رفت. ایشان به دلیل قاضی، قاری قرآن، و متخصص علم حدیث بودن شهرت داشت. کتاب های الرد علی المزنی، الاصول در فقه، شرح کتاب ابن عبدالحکم‌‌الصغیر، شرح کتاب ابن عبدالحکم‌‌الکبیر و فضل‌المدینه علی‌مکه از آثار این فرد هستند.
دیگر عارفانی که پس از ایشان در این محل دفن شدند عبارتند از مولانا شیخ شهاب الدین ابهری و مولانا قطب الدین احمد ابهری. مولانا قطب الدین احمد ابهری لقبی داشت که مردم او را با آن لقب می شناختند. لقب ایشان پیراحمد زهرنوش بود که هم‌اکنون برای نامیدن آرامگاه ایشان و دیگر عارفان، استفاده می شود. روایتی درمورد این فرد وجود دارد که بیان می کند ایشان زهر را مثل شربت می‌نوشیده که سبب شد او را پیر زهرنوش بنامند. البته دلیل اینکه زهر در او اثر نداشت این است که پیش از نوشیدن زهر، سماع مردانه به راه انداخته و شور زیادی ایجاد می کرد. داستان سلامان و ابسال، مقام العارفین، گزارش از قطب المه و الدین مبین الاسلام الابهری و دیوان اشعار از جمله آثار بر جای مانده از این عارف هستند.
در سال های گذشته آرامگاه پیر احمد زهرنوش آسیب بسیاری دید و رو به نابودی گذاشت. سرانجام در دهه 60 هجری خورشیدی، اداره ارشاد ابهر و گروه باستان شناسی سلطانیه با یکدیگر همکاری کردند و اقداماتی جهت مرمت این بنا انجام دادند.
در آرامگاه پیر احمد زهرنوش چند بخش مختلف قرار گرفته که یکی از ساختمان ها به موزه باستان شناسی ابهر اختصاص دارد. به نظر می رسد این قسمت قدمت بیشتری نسبت به بنای مقبره داشته باشد. همچنین پیش از ایجاد این بخش، یک خانقاه که متعلق به سده چهارم هجری بود، وجود داشت که هم اکنون آثار بر جای مانده از آن در زیر این بنا، پنهان است.
این بنای تاریخی در روز ۱ مهر ماه سال ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۹۸۱ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از آرامگاه پیر احمد زهرنوش به استان زنجان، حاشیه جنوبی شهر ابهر مراجعه نمایید.
_01.jpeg)
.jpg)
